ΤΟ ΠΑΙΔΟΜΑΖΩΜΑ: «Ειδικό Πρόγραμμα Απομάκρυνσης Παιδιών»

Δεκάδες χιλιάδες παιδιά, αγόρια και κορίτσια απήχθηκαν, φυλακίστηκαν, δούλεψαν σκλάβοι στα εργοστάσια των ανακεφαλαιώσεων του σχεδίου Μάρσαλ , βασανίστηκαν, πουλήθηκαν, εξαφανίστηκαν από το δοσιλογικό μετεμφυλιακό καθεστώς. 

« Η αρπαγή των παιδιών απ’ τα χωριά της Μακεδονίας, Θράκης, Ηπείρου κ.λπ.., η αγοραπωλησία βρεφών, ο εγκλεισμός 55.000 αγοριών και κοριτσιών στα αναμορφωτήρια-φυλακές, ήταν σχέδιο που καταστρώθηκε στα ανάκτορα της Ηρώδου Αττικού με την ενεργό συμμετοχή Αμερικανών αξιωματούχων».  Όσα κορίτσια δεν επέστρεψαν στα χωριά τους κι αργότερα εγκαταστάθηκαν στις μεγαλουπόλεις, μετατράπηκαν σε φτηνή εργατική δύναμη στα μεγάλα υφαντουργεία και καπνεργοστάσια όπως αυτά του Ρετσίνα, Καρέλα, Σφαέλου, Λαναρά, Παπαστράτου και του Κεράνη. Σε πολλές περιπτώσεις, οικογένειες της «υψηλής» κοινωνίας επισκέπτονταν τις παιδουπόλεις για να αγοράσουν, στην κυριολεξία, υπηρετικό προσωπικό. Ενώ πολλά παιδιά δόθηκαν παράνομα και με το αζημίωτο, φυσικά, σε υιοθεσία. Πολλά από τα παιδιά αυτά είχαν ήδη οικογένειες και συγγενείς εν ζωή. Τέλος τα περιστατικά κακοποίησης ανηλίκων και ξυλοδαρμών, είχαν και αυτά την θέση τους στον μακρύ κατάλογο της φρίκης των παιδουπόλεων.

Κατά την διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου, με την καθοδήγηση των Αμερικανών και με βάση τη στρατηγική της κυβέρνησης της Αθήνας για την εκκένωση της υπαίθρου ώστε να χάσει ο Δημοκρατικός Στρατός κάθε δυνατότητα στήριξης για εφεδρίες ή υλικό, στον ντόπιο πληθυσμό, οργανώθηκε παράλληλα η μαζική συγκέντρωση και μεταφορά στα μεγάλα αστικά κέντρα των παιδιών από τα χωριά της Ηπείρου, της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας και της Θράκης.

Η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση υπολόγισε σε 150.000 τα παιδιά που εκτοπίστηκαν από τις περιοχές τους κι από τα οποία ένα μικρό μονάχα μέρος ακολούθησε τους γονείς στις πόλεις ενώ τα υπόλοιπα κλείστηκαν στα «ιδρύματα» της Φρειδερίκης που η ίδια αποκαλούσε «Παιδουπόλεις». Ο δρόμος των παιδιών του εμφυλίου διακλαδώνονταν στην φρίκη και την εκμετάλλευση.

Σύμφωνα με στοιχεία που περιέχονται στους φακέλους του Ιδρύματος της Βασιλικής Πρόνοιας και βρίσκονται στα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, τον Ιούλη του 1947 εγκαινιάστηκε στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης η πρώτη «παιδούπολη», στην οποία κλείστηκαν 500 παιδιά. Στις αρχές του Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου εγκαινιάζονται τέσσερις νέες παιδουπόλεις σε Ιωάννινα, Λάρισα, Βόλο και Καβάλα. Το Γενάρη του 1948 σ’ ολόκληρη την Ελλάδα λειτουργούν 52 «παιδουπόλεις», στις οποίες έχουν «μαντρώσει» 18.000 παιδιά, όπου εφαρμόζεται το σύστημα της «πειθαρχημένης διαβίωσης». Σύμφωνα με το σύστημα αυτό, τα παιδιά αντιμετωπίζονται σαν στρατιώτες. Ο αριθμός αυτός των κρατούμενων-παιδιών, αυξάνεται για να φτάσει αργότερα γύρω στο 1949 στις 28.000. Ο αριθμός των παιδιών των παιδουπόλεων μέχρι το 1968 έφτασε τα 36.562.

Ο τίτλος του σχεδίου της φρίκης ήταν κομψός και αθώος: «Ειδικό Πρόγραμμα Απομάκρυνσης Παιδιών». Το εγκληματικό σχέδιο της αρπαγής των παιδιών απ’ τις αγκαλιές των μανάδων τους εφαρμόστηκε ένα μήνα πριν την ίδρυση του Οργανισμού με την επωνυμία «Βασιλική Πρόνοια Επαρχιών Βορείου Ελλάδος», που είχε τη μορφή Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου. Συμπληρώθηκε, δε, με τη σύσταση Ερανικής Επιτροπής με την επωνυμία «Πρόνοια Βορείων Επαρχιών Εράνων». Αργότερα, μετονομάστηκε «Βασιλική Πρόνοια». Αυτοί οι οργανισμοί λειτουργούσαν στο πλαίσιο του «Βασιλικού Εθνικού Ιδρύματος», που ξεκίνησε τη «δράση» του στις 25 του Μάη 1947. Το 1950 και μετά τη στρατιωτική ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, το Βασιλικό Ίδρυμα επιτρέπει την επιστροφή στα χωριά τους «15.000 τροφίμων παιδουπόλεων, για ν’ αποτελέσουν τους πυρήνας του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού». Το ερώτημα όμως είναι τι απέγιναν τα υπόλοιπα – αφού τότε υπολογίζονταν σε 28.000.

Σημειώνει ο  Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ

Τον Ιούλιο του 1947, την ίδια πάνω κάτω εποχή που η αμερικανική χρηματοδότηση επέτρεψε το άνοιγμα του στρατοπέδου «αναμόρφωσης» στο Μακρονήσι, ολοκληρώθηκε και η επεξεργασία των ειδικών εκείνων σχεδίων που αφορούσαν τα παιδιά. Η νέα βασίλισσα από τον Απρίλιο μόλις του ίδιου έτους, βασίλισσα Φρειδερίκη επικεφαλής 72 «κυριών» της καλής αθηναϊκής κοινωνίας – πολλές από τις οποίες ήσαν κυρίες επί των τιμών των ανακτόρων ενώ ανάμεσά τους διακρίνονταν μέλη των πλέον διάσημων οικογενειών του ελληνικού καπιταλισμού – δημιούργησαν το Βασιλικό Οργανισμό Προνοίας με διακηρυγμένο στόχο την περίθαλψη των παιδιών της χώρας. Εξυπακούεται ότι για να τα περιθάλψουν οι φιλεύσπλαχνες αυτές κυρίες τα παιδιά θα έπρεπε πρώτα να τα συγκεντρώσουν, να τα αποσπάσουν από τις οικογένειές τους και από τον τόπο όπου γεννήθηκαν και κατοικούσαν. Από τη βασιλική πρόνοια ανατέθηκε πολύ γρήγορα στον κυβερνητικό στρατό ένα αληθινό «σαφάρι» παιδιών από τις «ύποπτες» ειδικά περιοχές της χώρας. Η Βασιλική Πρόνοια πολύ γρήγορα έγινε ένας τεράστιος οργανισμός, ένα αληθινό κράτος μέσα στο κράτος.

Οι συνολικοί αριθμοί των παιδιών που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στάλθηκαν στα διάφορα ιδρύματα της Πρόνοιας παραμένει εφτασφράγιστο μυστικό – όπως συμβαίνει εξάλλου και με το συνολικό αριθμό οπλιτών ή πολιτών που «αναμορφώθηκαν» στο στρατόπεδο της Μακρονήσου. Τα σχετικά αρχεία είναι κλειστά και οι αριθμοί που έχουν δοθεί κατά καιρούς από τις κρατικές υπηρεσίες δύσκολα μπορεί να γίνουν πιστευτοί. Οι «απολογητές» του συστήματος (Μανούκας) δηλώνουν ότι ο αριθμός των παιδιών αυτών κυμάνθηκε γύρω στις 20.000, ενώ ο ίδιος αριθμός (που ενίοτε έφθασε ως 25.000) προβλήθηκε στις διάφορες επετειακές κυρίως εκδηλώσεις για το ζήτημα αυτό. Πίσω από αυτές τις μετρήσεις διακρίνουμε την πολιτική ανάγκη να παρουσιαστεί μικρότερος ο αριθμός των παιδιών που εκτοπίστηκαν με τα κυβερνητικά μέτρα από τον αντίστοιχο των παιδιών που φιλοξενήθηκαν στις λαϊκές δημοκρατίες και ο οποίος κυμάνθηκε ανάμεσα στις 25 και 28.000 άτομα.

Γεγονός είναι ότι ανάμεσα στα 1947 και το 1950 λειτούργησαν 53 «παιδουπόλεις», πολλές από τις οποίες ήταν πραγματικές πόλεις ή μάλλον πραγματικά και πολυάνθρωπα στρατόπεδα εγκλεισμού (Φιλιππιάδα, όπου οι εγκαταστάσεις φαίνονται ακόμα). Συμπληρωματικά δε, δίπλα σε αυτές λειτούργησαν ποικιλώνυμα άλλα ιδρύματα «παιδικές στέγες» κλπ. χωρίς να συμπεριλάβουμε τα ιδρύματα για τα παιδιά των πολιτικών φυλακισμένων, για τα ορφανά ή το ειδικό στρατόπεδο ανήλικων αιχμαλώτων που λειτούργησε στη Λέρο όπου στέλνονταν όσοι αιχμάλωτοι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού δεν είχαν συμπληρώσει το 21ο έτος. Προφανώς, ένας μηχανισμός αυτού του μεγέθους δεν μπορεί να έγινε για να φιλοξενήσει απλά και μόνο είκοσι χιλιάδες άτομα (λιγότερα από τετρακόσια δηλαδή για κάθε παιδόπολη).

Θα ήταν ίσως περιττό να περιγράψουμε τη ζωή αυτών των παιδιών που από κοντά γνώρισαν τη Βασιλική Πρόνοια. Οι τύχες τους ήταν κυμαινόμενες αλλά πάντοτε ανάλογες με την τύχη του λαού τους. Τα πιο τυχερά ήσαν όσα μπόρεσαν το ταχύτερο να επανενωθούν με τις οικογένειές τους και να βγουν από αυτό το σύστημα, έστω για να ζήσουν μέσα στη φτώχεια. Πολλά ακούγονται σήμερα ακόμα για τις «υιοθεσίες» στο εξωτερικό, για τη χρησιμοποίηση των παιδιών αυτών ως φθηνό εργατικό δυναμικό (μαθητευόμενοι βλέπετε) σε επιχειρήσεις ή ακόμα για τα «προξενιά» διαμέσου των ιδρυμάτων της Πρόνοιας (και τη συμβολή στην προικοδότηση της Βασιλίσσης) που οδήγησαν σε ένα τεράστιο κύμα αφύσικων γάμων τα επόμενα χρόνια: με τεράστιες λόγου χάρη διαφορές ηλικίας μεταξύ του γαμπρού και της αποκτηθείσας από το ίδρυμα συζύγου… Οταν προχωρήσει – όταν αφεθεί να προχωρήσει – η σχετική έρευνα στη χώρα μας (με πρόσβαση στα αρχεία λόγου χάρη) πολλά θα ξέρουμε για τον κοινωνικό κόσμο των νικητών του εμφυλίου πολέμου, για τις αξίες του. Τα περισσότερα δε θα είναι ευχάριστα υποπτεύομαι… ούτε για τους απολογητές αυτού του συστήματος.

“Το πραγματικό παιδομάζωμα γινόταν από τη Φρειδερίκη και τους “φιλέλληνες” Αμερικανούς “μπίσνεσμαν”, σε συνεργασία με τους μηχανισμούς του αστικού ελληνικού κράτους και την “ευλογία” υψηλά ισταμένων της Εκκλησίας. Γινόταν από τα όργανα της “βασιλομήτορος”, που, αφού στη δίνη του Εμφυλίου άρπαζαν βρέφη και παιδιά, τα στοίβαζαν στα “αναμορφωτήρια” της εθνικοφροσύνης, αναμένοντας αγοραστές για να τα πουλήσουν! Μεταξύ των λόγων που αναφέρονταν στην ανάγκη απόσπασης των παιδιών από τις ρίζες τους ήταν η “μόλυνσή τους” από “κομμουνιστικά γονίδια”! Χώρος υποδοχής για την “αποστείρωση” των “συμμοριτόπληκτων” παιδιών αποτέλεσαν οι ΗΠΑ και άλλες χώρες του δυτικού πολιτισμού…

Εκεί, μέσω του υπερωκεανίου “Φρειδερίκη” και με την εποπτεία του Ελληνοαμερικανού Σ. Σπανός (θαμώνας του παλατιού και πρόεδρος της ΑΧΕΠΑ τη δεκαετία του ’50), περίπου 15.000 “παιδιά – εμπορεύματα”,παραδόθηκαν για υιοθεσία από τα “ευαγή” ιδρύματα, έναντι 4.000 δολαρίων το κεφάλι! Οσο για τους γονείς τους, όταν μετεμφυλιακά τα αναζητούσαν, εισέπρατταν την απάντηση ότι πέθαναν…” ( Νίκος Μπογιόπουλος – “Ριζοσπάστης”, 1996 | http://stavrochoros.pblogs.gr/2014/04/istorika-to-pragmatiko-paidomazwma-.html

Στο πραγματικό παιδομάζωμα της Φρειδερίκης αναφέρεται ο Σταυρόπουλος Γιώργος από την Κορνοφωλιά Εβρου:

«….Ήμουν τότε 12 χρονών. Έξω από το χωριό μου σε ένα ύψωμα ήταν ένα φυλάκιο του στρατού και συχνά τη νύχτα γίνονταν μάχες. Ένα βράδυ, επειδή τα σκυλιά γαύγιζαν, νόμισαν πως ήταν αντάρτες του ΔΣΕ στο χωριό και άρχισε ο στρατός να ρίχνει βλήματα πάνω απ’ τα κεφάλια μας από το ύψωμα. Πολλά βλήματα πέρασαν πέντε εκατοστά απ’ τα κεφάλια μας. Την άλλη μέρα πήγε ο πατέρας μου να παραπονεθεί στο λοχαγό για το συμβάν και τον έδιωξε με βρισιές. Το ίδιο έγινε, αργότερα, όταν πήγε στο Σουφλί στον ανώτερο αξιωματικό να παραπονεθεί. Τότε εμείς φτιάξαμε ένα αμπρί στην αυλή μας με δυο σειρές κορμών δένδρων κι εκεί μπαίναμε για να γλιτώσουμε, όταν ακούγαμε όλμους απέναντί μας.

Μετά απ’ αυτά, σε λίγες μέρες, ήρθε ο πρόεδρος του χωριού μας με ένα χωροφύλακα και μας κορόιδεψε να πάμε στο σχολείο όπου, τάχα, μοίραζαν δέματα. Ως αφελή παιδιά εμείς τρέξαμε εκεί και διαπιστώσαμε ότι ήταν ψέματα. Εκεί η έξοδος μας απαγορεύτηκε από δύο χωροφύλακες. Έτσι, με τα ψέματα του προέδρου, μάζεψαν εκεί με τη βία στο σχολείο στην Κορνοφωλιά Εβρου, 60 παιδιά. Σε λίγο ήρθαν στρατιωτικά αυτοκίνητα μάς φόρτωσαν και μας πήγαν στο σταθμό του τρένου. Μας έμπασαν σε βαγόνια που φόρτωναν μουλάρια και καταλήξαμε στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, χωρίς να ξέρουν τίποτα οι γονείς μας. Εδώ μας βάλανε σε ένα αρματαγωγό πλοίο με το όνομα «Αλιάκμων» που μας ξεφόρτωσε στον Πειραιά όπου μάθαμε ότι είχανε μαζέψει εκεί όλα, σχεδόν, τα παιδιά του Έβρου.

Εκεί μας χώρισαν και μας πήγαν σε διάφορα μέρη των Αθηνών: Καστρί, Καλλιθέα, Βύρωνα, Καστέλλα και αλλού. Το μεγάλο μας πρόβλημα ήταν ότι ποτέ δε χορταίναμε φαΐ και ψωμί. Ήμασταν παιδιά από 7 έως 15 χρονών και μας διέκοψαν απ’ το σχολείο. Αργότερα, εμάς τους Κορνοφωλιώτες μάς πήγαν στην Πάτρα, όπου περάσαμε πολλές ταλαιπωρίες που δεν μπορώ να τις περιγράψω όλες. Κάθε μέρα, σχεδόν, μας έκαναν κατηχητικό παπάδες ή φοιτητές της Θεολογικής.

Θυμάμαι πως, το Γενάρη του ‘50, πήρα ένα γράμμα από τη μάνα μου που με ρωτούσε πότε θα γυρίσουμε στο χωριό, αφού ο πόλεμος τέλειωσε. Εγώ της έγραψα πως δεν ξέρω και, όπως ήμουν θυμωμένος, της έγραψα ότι εδώ μας δέρνουν. Γι’ αυτό έφαγα ένα δυνατό χαστούκι από την ομαδάρχισσα και την άλλη μέρα έμαθα ότι οι επιστολές μας λογοκρίνονταν, αν και ήμασταν μικρά παιδιά.

Με κάλεσε ο διευθυντής της παιδούπολης, ένας απόστρατος αξιωματικός, και μόλις με είδε στο γραφείο του φώναξε θυμωμένος: «Θα σε περάσω στρατοδικείο»! Μαθημένος απ’ αυτά δε σκέφτηκε καν ότι μιλάει σε ένα παιδί… Οταν τον ρώτησα γιατί, μου απάντησε πως αυτά που γράφω στη μάνα μου είναι ψέματα -όταν κάλεσε την Ομαδάρχισσα έμαθα τι είχε συμβεί στ’ αλήθεια.

Εμάς τα παιδιά της Κορνοφωλιάς μάς είχαν σταμπαρισμένα διότι το χωριό μας στην κατοχή κατά 99% ήταν οργανωμένο στο ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ. Στον Εμφύλιο, στο βουνό βγήκαν 350 άτομα και σκοτώθηκαν 75 απ’ αυτούς. Όλα αυτά ήταν γνωστά στους διευθύνοντες την παιδούπολη… Αξίζει να σημειώσω ότι αυτά τα παλικάρια και οι κοπέλες που σκοτώθηκαν, μέχρι πρότινος δεν είχαν έναν τάφο, ενώ όταν σκοτώνονταν δυο χωροφύλακες, τους έκαναν μνημείο γράφοντας τα γνωστά: «Σφαγιάστηκαν από ΕΑΜοβούλγαρους»!

Την κατάσταση, όμως, που επικρατούσε στα «αναμορφωτήρια» της Φρειδερίκης δεν μπορεί να την περιγράψει καλύτερα παρά ένα απ’ τα παιδιά. Να πώς την περιγράφει ο Γιώργος Χατζάτογλου, ο οποίος ήταν απ’ τα παιδιά του παιδομαζώματος της Φρειδερίκης και που οδηγήθηκε σε μιά τέτοια παιδούπολη:

«Το στρατόπεδο είχε φρουρά και ήταν περιφραγμένο με συρματόπλεγμα 4 μέτρα ύψος. Υπήρχαν παιδιά ηλικίας από 2 μέχρι 16 και 17 χρόνων, που έκλαιγαν γιατί είχαν με τη βία αποχωριστεί απ’ τους γονείς τους. Μέναμε σε τολ, που το καλοκαίρι οι λαμαρίνες τους καίγανε και το χειμώνα πάγωναν. Κοιμόμασταν σε σιδερένια κρεβάτια, σε τρεις σειρές και χωρισμένα κατά 25άδες. Με την άφιξή μας στο Καστρί, μας μοίρασαν στρατιωτικές φόρμες. Πρώτο μέλημά τους ήταν να μας στείλουν ιεροκήρυκα, να δημιουργήσουν κατηχητικά και στελέχη προσκόπων.

Θυμάμαι ότι σε όλους τους τοίχους ήταν ζωγραφισμένη μια μορφή ενός αγριανθρώπου γενειοφόρου με μια χατζάρα στο στόμα, που έσταζε αίμα, να αρπάζει απ’ την αγκαλιά της μάνας το παιδί της. Επίσης, στους τοίχους υπήρχαν συνθήματα για το έθνος και τη βασίλισσα Φρειδερίκη. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα γίνονταν η διαπαιδαγώγηση και η νουθέτηση για τη «μάνα μας» τη Βασίλισσα. Νύχτα – μέρα αυτά διαρκώς μας έλεγαν …»

  Πηγές και υλικό γι’ αυτή την ανάρτηση αντλήθηκαν από:

http://kokkinosfakelos.blogspot.gr/2011/01/blog-post_24.html

http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=4696785&publDate=2008-08-30%2000:00:00.0

http://ropewalker.pblogs.gr/ta-paidia-toy-emfylioy-kai-to-paidomazwma-ths-frikhs-prwhn-basil.html

«Τα Χριστούγεννα του 1949 στην Παιδόπολη της Άρτας «Η Αγία Σκέπη», που ίδρυσε η Φρειδερίκη, οι ιστορίες των απλών ανθρώπων ξεπερνούν σε αλήθεια την επίσημη καταγραφή και αποτίμησή τους». ( «Τα δάκρυα της Βασίλισσας» , του Βασίλη Μπούτου, εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ)

«Το παιδομάζωμα και ποιοι φοβούνται την αλήθεια» Του Δημήτρη Σέρβου, εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

«ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗ ΔΙΝΗ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1946-1949» της ΜΑΝΤΩΣ ΝΤΑΛΙΑΝΗ

Δείτε επίσης ένα κινηματογραφικό ντοκουμέντο του παιδομαζώματος της Φρειδερίκης απο τα Βρετανικά αρχεία:  http://www.britishpathe.com/video/greece-after-clearance-of-rebels-from-central-gree#.TlP60SSuM4E.blogger