Τα μνημόνια και το «ντέρμπυ»

Πολλοί αναρωτιόνται πως είναι δυνατόν, πρώτον να μην έχει ανοίξει ρουθούνι στους δρόμους μετά από πέντε χρόνια μνημόνια και δεύτερον να διαλύεται κυριολεκτικά μια περιοχή από τους οπαδούς δυο ποδοσφαιρικών ομάδων.

Όσον αφορά το πρώτο ερώτημα, δεν είναι ακριβώς έτσι. Αγώνες και αντιστάσεις έχουν εκδηλωθεί με τελευταία και κορυφαία κατά τη γνώμη μου τη συγκέντρωση των αγροτών στο Σύνταγμα. Εξ ου και η μεγάλη ικανοποίηση της κοινωνίας στη μαχητικότητα και το σθένος της αγροτιάς.

Όσον αφορά το δεύτερο, το ντέρμπυ, πρόκειται για μια ενδοποδοσφαιρική αντιπαλότητα «των αιωνίων» όπως χαρακτηρίζεται κάθε φορά, ή για μια ευκαιρία τυφλής αντίδρασης και εκτόνωσης του πιο χειμαζόμενου και σκληρά δοκιμαζόμενου κομματιού της κοινωνίας;

Και στις δύο περιπτώσεις που συγκρίνουμε υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής που κάνει τη διαφορά κι ανοίγουνε τα ρουθούνια. Η πρωτοβουλία, ο αυτοπροσδιορισμός και η αυτενέργεια από τα κάτω.

Η κοινωνία έχει φτάσει στα όριά της. Ενδεχομένως μεγάλο τμήμα της τα έχει ξεπεράσει. Το πολιτικό σύστημα είναι απολύτως απαξιωμένο, μαζί με τις εναπομείνασες παραφυάδες του, συνδικαλιστικές ομοσπονδίες και παρατάξεις που λειτούργησαν όλα τα χρόνια συντεχνιακά και συναγελάστηκαν με όλες τις εξουσίες.

Όλοι αυτοί – πολιτικό σύστημα και κοινωνικές οργανώσεις – χρεώνονται δικαίως στα μάτια της κοινωνίας τη βαθιά κρίση από κοινού και δεν πείθουν πλέον κανένα οι άσφαιρες διαμαρτυρίες και τα συλλαλητήρια που καταλήγουν με μοναδικό επίδικο τις κάλπες και πάμε πάλι από την αρχή.

Εξ ου και η παταγώδης αποτυχία του πρόσφατου συλλαλητήριου για τους πλειστηριασμούς από την ΑΔΕΔΥ. Όσοι κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους έχουν συνειδητοποιήσει – κι όσοι δεν έχουν οφείλουν να το πράξουν – ότι εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα δεν φτάνουν οι αναθεματισμοί δεν φτάνουν οι κατάρες. Ή θα τα υπερασπιστούν με όλα τα μέσα και θα τα κερδίσουν ή θα τα κάψουν και θα αφήσουνε τα κάρβουνα για τα αρπαχτικά.

Αυτό το μήνυμα εξέπεμψαν οι αγρότες στο Σύνταγμα κι ο κ. Τσίπρας και το σύστημα που υπηρετεί αναζητούν τώρα συναινέσεις και «οικουμενική» πολιτική διακυβέρνηση.

Το σημερινό «ντέρμπυ» αποτελεί μια πρόγευση των εξεγέρσεων του μέλλοντος από μια μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία –  κυρίως νεολαίας σήμερα, οι μεγαλύτερες γενιές έχουν συνηθίσει στο συμβιβασμό και την υποτέλεια –  που εξωθείται κυριολεκτικά στο περιθώριο και ασφυκτιά. Βεβαίως αυτές οι αντιδράσεις δεν έχουν πολιτικά κριτήρια και στόχευση.

Το «ντέρμπυ» τους έδωσε την ευκαιρία για εκτόνωση της συσσωρευμένης οργής που δεν έχει ακόμη αποκτήσει στοιχεία ταξικού προσδιορισμού και συνειδητότητας. Όμως απεναντί τους στο τέλος οι «αντιμαχόμενοι» βάζουν απο κοινού την εξουσία που στη συγκεκριμένη περίπτωση αντικατοπρίζεται στα μάτια τους με την παρουσία των δυνάμεων καταστολής. Το σύστημα άλλωστε μια χαρά βολεύεται να εκφράζεται η κοινωνική οργή στο επίπεδο του ποδοσφαιρικού «χουλιγκανισμού» και τον ενισχύει.

Η ενδεχόμενη ριζοσπαστικοποίησή τους και η δυνατότητα να αυτοπροσδιοριστούν από τα κάτω και να αναπτύξουν τη δική τους αυτενέργεια, με πολιτικά κριτήρια, θα τους μετατρέψει σε εκείνο το πολιτικό υποκείμενο στην ιστορία που φέρνει τις πραγματικές και τις μεγάλες ανατροπές.  Είναι η μοναδική ελπίδα μίας κοινωνίας που έμαθε να ζει με ατομισμό, συντεχνιασμό, αναθέσεις και συμψηφισμούς. Η κατάρρευση αυτού του μοντέλου ανοίγει τους δρόμους των ανατροπών και της κοινωνικής απελευθέρωσης.

«Ξυπνήστε νέες, ξυπνήστε νιοί / βγέστε απ’ του τάφου τη σιωπή / δείτε του κόσμου τη ντροπή / γίνετε χίλιοι κεραυνοί / και κάψτε μας ή σώστε μας / γλιτώστε μας, ή θάψτε μας»

Άκις Ξενάκις