Rojava: Έχει η επανάσταση εξαλείψει το κράτος;

του Davide Grasso – 

Όταν οι διαδηλώσεις έδωσαν τη θέση τους στη δημιουργία ένοπλων ομάδων το 2011 στην Συρία, η κυβέρνηση της Δαμασκού παρενέβει με σκληρή στρατιωτική καταστολή, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Τουρκία, το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία  εξασφάλισαν προς την αντιπολίτευση μια σταθερή ροή  χρήματος και  όπλων, ελπίζοντας σε μία ταχεία κατάρρευση των δυνάμεων του Ασαντ. Το χάος ακολούθησε σε ολόκληρη τη χώρα, και η Jabat-Al-Nusra (Αλ-Κάιντα στη Συρία) προσπάθησε να καταλάβει κάποιες πόλεις στο βορρά, όπως η Serekaniye, που συνορεύει με την Τουρκία. Έτσι, οι Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG) σχηματίστηκαν μεταξύ του μεγαλύτερου μέρος του κουρδικού πληθυσμού της περιοχής, που κατάφεραν την εκδίωξη των Σαλαφιστών μετά από αιματηρές συγκρούσεις.

Τα όπλα των YPG  τότε στράφηκε εναντίον των στρατιωτών της Συρίας. Ήταν Ιούλιος του 2012. «Αυτή ήταν μια επανάσταση, μια πραγματική επανάσταση», λέει η Nuvin, ένα 24-χρονών κορίτσι από την Hasakah. Η εκδοχή, σύμφωνα με την οποία η συριακή κυβέρνηση «παρέδωσε» την Rojava ειρηνικά στους Κούρδους, έτσι ώστε να μπορεί να ασχοληθεί με  τους  ισλαμιστές στη Δύση και στο Νότο της χώρας, δεν συμπίπτει με ό,τι οι  άνθρωποι που έζησαν τα γεγονότα λένε:  υπήρξε αιματηρή πάλη, και, τελικά, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να υποχωρήσει.».

Γιατί ήταν  εχθρικοί οι Κούρδοι προς τον Άσαντ; Δεκαετίες διακρίσεων και πολιτικών διώξεων από τους Μπααθιστές, καθώς και ο Αραβικός αποικισμός των κουρδικών περιοχών, έπαιξαν ρόλο. Ακόμα και σήμερα, ένας μεγάλος αριθμός των κατοίκων της Rojava, ανκαι γεννήθηκε στη Συρία, δεν έχει διαβατήριο ούτε συριακή υπηκοότητα, ο μόνος λόγος για αυτό είναι ότι  γεννήθηκαν Κούρδοι. Πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ακριβώς όπως και οι Παλαιστίνιοι στο Ισραήλ, τόσο αγαπητοί -για πλασματικούς λόγους,- στη συριακή κυβέρνηση. «Ήταν απαγορευμένο να μιλούν κουρδικά», λέει ο 18-χρονος Raperin, και στα σχολεία θα μπορούσε κανείς να μάθει παρά μόνο την αραβική γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό. Ο αποικισμός μας δεν ήταν μόνο  εδαφικός, πήγε βαθύτερα από αυτό «. Στη συνέχεια, το 2003, οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέβαλαν στο Ιράκ και το 2004 το Ιρακινό Κουρδιστάν ήταν ένα βήμα μακριά από την αυτονομία. Σε αυτούς τους μήνες μια αραβική ομάδα ποδοσφαίρου έπαιζε στο γήπεδο Qamishlo στην Rojava, κατά τη διάρκεια του τουρνουά οι φιλοξενούμενοι  υποστηρικτές άρχισαν να φωνάζουν συνθήματα υποστήριξης για τον Σαντάμ Χουσεΐν και εναντίον των Κούρδων. «οι μάχες που ακολούθησαν άφησαν δεκάδες νεκρούς, κυρίως επειδή η συριακή αστυνομία παρενέβη αποκλειστικά εναντίον των Κούρδων,» θυμάται ο Shiar, από την Amude.

Όταν οι YPG έστρεψαν τα όπλα τους κατά των εν λόγω ίδιων στολών, στο χάος του 2012, θυμήθηκαν και αυτά τα γεγονότα. Όταν το έδαφος απελευθερώθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από τα κυβερνητικά στρατεύματα, το κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης  (PYD) –που εμπνέονταν από τις ιδέες του Αμπντουλάχ Oτσαλάν- ανέλαβε να προωθήσει μια συνάντηση από τις κύριες πολιτικές, κοινωνικές και θρησκευτικές οργανώσεις, είτε πρόκειται για Κουρδικές, Αραβικές , των Ασσύριες, Αρμενικές ή Yazidi, οι οποίες κατέληξαν σε συμφωνία για τη σύσταση μιας εκτελεστικής επιτροπής για κάθε καντόνι στην Rojava που θα ενεργεί αντί της εδαφικής κυβέρνησης. Η επιρροή του PYD φρόντισε ώστε άνδρες και γυναίκες, να ηγούνται κάθε επιτροπής, έτσι ώστε και τα δύο φύλα να εκπροσωπούνται σε κάθε θέση, σε αναλογία 50% η κάθε μία. Παράλληλα το PYD ενέπλεξε άλλες οργανώσεις στην ίδρυση του Tev-Dem (Κίνημα για μια Δημοκρατική Κοινωνία) που θα λειτουργεί μέσα στην κοινωνία για τη στήριξη του πληθυσμού στη δημιουργία της οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και στρατιωτικής αυτοδιοίκησης.

Οι ομάδες που καθιέρωσαν την εκτελεστική επιτροπή το 2011 δημιούργησαν το 2014, τη νομοθετική επιτροπή, στην οποία περίπου πενήντα οργανώσεις εκλέγουν αντίστοιχα ένα άνδρα και μία γυναίκα ως εκπροσώπους. Η δομή της επανάστασης στην Rojava είναι ταυτόχρονα ανόμοια και ανάλογη με τις κομμουνιστικές επαναστάσεις της Ανατολικής Ευρώπης. Σε αυτές τις χώρες, σε γενικές γραμμές, το κόμμα λειτουργούσε ως  επαναστατικός κινητήρας (ή συντηρητικός κινητήρας, σύμφωνα με τις φάσεις και απόψεις), καθώς και ως κυβερνήσεις (με τη σειρά τους ουσιαστικά μια μονοκομματική υπόθεση) διεξάγοντας τη συνηθισμένη εκτελεστική λειτουργία, σε μια σχέση που σκιαγραφήθηκε ως διαλεκτική μεταξύ της σταθερότητας και της αλλαγής. Στο σύστημα που προτείνεται από τον Οτσαλάν στα γραπτά του από τη φυλακή, το οποίο το PYD ασκεί στην Rojava, αυτή η διαλεκτική διατηρείται, αλλά η σχέση μεταξύ εκτελεστικών / νομοθετικών οργάνων και επαναστατικού κινήματος είναι διαφορετική, καθόσον τα κομματικά όρια αυτά καθ΄αυτά  (σκοπίμως)  σε μια οργανωτική λειτουργία και σε μια αναπαραγωγή της πολιτικής αντικειμενικότητας, αφήνουν σε μια πληθώρα κοινωνικών φωνών τη συγκεκριμένη διαμόρφωση του μετασχηματισμού, και δεν εγκαταλείπει την υπέρτατη τάση της για εξαφάνιση μέσα στο ίδιο το κίνημα.

Τα στελέχη του PYD είναι παρόντες στο Tev-Dem και αλλού, αν και ο στόχος τους μοιάζει περισσότερο να είναι να αναπαράγουν μια ενεργό κοινωνική υποκειμενικότητα, η οποία  να «αναθέσει» το επαναστατικό καθήκον στην αυτάρκη κοινωνική βάση, από το να καταλάβουν απλά τα βασικά σημεία, όπως μια «ξεχωριστή» οργάνωση. Όχι συμπτωματικά, είναι δύσκολο να βρεθούν «συνήγοροι του PYD» σε δημόσια ιδρύματα στην Rojava, αν και αυτό που συμβαίνει συχνά είναι ότι μερικοί άνθρωποι μπορεί απλά (και μάλλον μυστηριωδώς) να αναγνωρίζονται ως «στελέχη» της επανάστασης. Αυτός ο τρόπος δράσης φαίνεται να υπαγορεύεται από μια ήρεμη αλλά αποφασιστική συνειδητοποίηση του ιστορικού μαθήματος που προσφέρεται από τις πολιτικές αποτυχίες του σοσιαλισμού στο παρελθόν. «Η δουλειά τους είναι να οργανώσουν κάτι, έτσι ώστε αυτό το κάτι να μπορεί να περπατήσει με τα δικά του πόδια », εξηγεί μία Ευρωπαία σύντροφος στο Qamishlo. «Θα πάνε στην περιοχή Jarablus, όπου το Ισλαμικό Κράτος εξακολουθεί να κυριαρχεί, και να βοηθήσουν να  συγκλίνουν όλες οι διαφωνούντες κοινωνικές δυνάμεις σε μια« υπόγεια »συνάντηση, η οποία θα αποτελέσει τον πυρήνα των μελλοντικών οργάνων, όταν οι στρατιωτικές σχέσεις στην περιοχή θα αλλάξουν». Είναι αυτό που τα κουρδικά κόμματα παρόμοια με το PYD -PKK και PJAK- κάνουν στην Τουρκία και το Ιράν, όπως το DTK (Δημοκρατικό Κοινωνικό Κογκρέσο ) και το KODAR  (Ελεύθερη και Δημοκρατική Κοινωνία της Rojhelat-ιρανικό Κουρδιστάν), αντίστοιχα, είναι κινήσεις ανάλογες με το συριακό Tev- Dem. Αυτοί είναι τομείς όπου η οργανωτική, πολιτική και παραγωγική εμπειρία μπορεί να ανθίσει, μαζί με όλες τις κοινωνικές συνιστώσες που αναμένεται να λειτουργήσουν με ένα αυτόνομο τρόπο σε διαφορετικά κράτη.

Ωστόσο, αποτελούν τα ιδρύματα της Rojava ένα κράτος ή μήπως προοιωνίζονται ένα κράτος;; Στην Amude, την προσωρινή διοικητική πρωτεύουσα του καντόνιου της Cizire, το δικαστήριο της πόλης δεν φαίνεται να είναι πολύ διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο δικαστήριο: στο διπλανό δωμάτιο, ο γενικός εισαγγελέας (που απαντά σε μια εκτελεστική επιτροπή) ανακρίνει έναν  άνδρα με την γυναίκα συνάδελφό του , και υπάρχει μια φυλακή στην αυλή ( «μια φυλακή πέντε αστέρων, σας διαβεβαιώνω, όπου σερβίρονται εξαιρετικά γεύματα», λέει ένας από τους δικαστές που βρίσκονται στο κτίριο). Οι δικαστές δεν φορούν οποιοδήποτε φόρεμα, και υπάρχει ένα είδος συμπεριφοράς οπου τα μάτια είναι στραμμένα προς τη γη μπροστά τους, αλλά η εμφανίσεις δεν μετράνε σε τίποτα όταν κάποιος ασχολείται με τους νόμους και την τιμωρία. Η Sharine, η δικαστής η οποία έχει εργαστεί ως τέτοια για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, εξηγεί ότι το διοικητικό συμβούλιο των κριτών εκλέγεται από ένα λαϊκό συμβούλιο  180 κατοίκων της πόλης. Όταν το διοικητικό συμβούλιο κρίνει ότι δεν είναι δυνατόν να περάσει μια απόφαση μετά την πρώτη συνεδρία, το συμβούλιο των πολιτών και οι κοινότητες της περιοχής παρέχουν μια κριτική επιτροπή από δεκαπέντε μέλη. Εάν η υπόθεση είναι ιδιαίτερα σοβαρή η καταδικαστική απόφαση πρέπει να  περάσει από εκατό μέλη που επιλέγονται μεταξύ του πληθυσμού με τον ίδιο τρόπο, τότε ο εισαγγελέας ορίζει την τιμωρία.

Το δικαστικό σώμα, εξηγεί η Sharine, παραμένει εν μέρει το παραδοσιακό, το οποίο στις μουσουλμανικές κοινωνίες δεν έπαψε ποτέ να ασκεί την εξουσία του μέσω προυχόντων,  μελετητών του Fikih (νόμου του Κορανίου) και σεΐχηδων (επιφανείς τοπικοί χαρακτήρες), εν μέρει, από την υπαγορευμένη από τις πρόσφατες εργασίες της  νομοθετικής επιτροπής της Rojava, εν μέρει που αυτό που έχει δημιουργηθεί από  το συριακό κράτος όλα αυτά τα χρόνια: κατ ‘ανάγκην, στα δικαστικά θέματα η επανάσταση προχωρεί μέσα από τα διατάγματα και τις μεταρρυθμίσεις, και τροποποιείτε, μέσω συγκεκριμένων παρεμβάσεων της δικαστικής κληρονομιά της περιοχής. Αυτό που  δικαστές στην Rojava  ενδιαφέρονται να διευκρινίσουν, ωστόσο, είναι δύο πράγματα: πρώτον, στο νέο σύστημα η παράδοση τηρείται (πάνω απ ‘όλα για λόγους λαϊκής συναίνεσης), αλλά και τίθετε σε αμφισβήτηση. Για παράδειγμα, τόσο η πολυγαμία και ο παιδικός γάμος απαγορεύονται, και αντα  εγκλήματα τιμής πριν από την επανάσταση θεωρήθηκαν ένα είδος αυτοάμυνας, τώρα η μοιχεία και από τα δύο φύλα τιμωρείται με κράτηση έξι μηνών (στο μυαλό σας ας παραμείνει ότι έχουν αντικαταστήσει τη θανατική ποινή), αλλά εγκλήματα τιμής επιφέρουν  ένα ελάχιστο φυλάκισης πέντε χρόνια, και μια γυναίκα που σκοτώνει τον επιτιθέμενο άντρα της δεν θεωρείται ένοχος. Επιπλέον, για κάθε δικαστική υπόθεση που αφορούσε μια γυναίκα, όλοι οι θηλυκοί κάτοικοι στην κοινότητα της περιοχής όπου η γυναίκα ζούσε, αποστέλλουν επιστολή στο δικαστή  εκφράζοντας μια άποψη από μια εντελώς γυναικεία προοπτική για την υπόθεση που συζητήθηκε.

Δεύτερον -και αυτό είναι ένα σημείο στο οποίο όλοι εδώ, όπως και στο Bakur (τουρκικό Κουρδιστάν), αποτελεί- τη θεμελιώδη διαφορά με τις χώρες των Δυτικών δικαστικών συστημάτων είναι ότι κατά μέσο όρο μόνο το ένα τρίτο των κοινωνικών διαφορών καταλήγουν σε δικαστήριο. Όλα τα άλλα λύνονται από τις κοινότητες –Συνελεύσεις περιοχής – μέσω συμφωνιών μεταξύ των μερών και με ελαφριές  τιμωρίες. Ένα βοηθητικό σύστημα σύμφωνα με το οποίο τα δικαστήρια δεν λειτουργούν με πλήρες ωράριο για όλες τις περιπτώσεις υπάρχει, όπως στους ευρωπαϊκούς κώδικες, σύμφωνα με την ιδέα (εξάλλου δεν λαμβάνονται υπόψη) ότι κάθε περίπτωση πρέπει να αρχειοθετηθεί με βάση έναν κώδικα, ή σύμφωνα με τα γενικά και ουδέτερα κριτήρια: η επιθυμία της επαναστατικής κοινωνίας, τουλάχιστον στην Rojava, είναι ότι δεν πρέπει να υπάρχει η ανάγκη να καταφύγουμε ούτε σε έναν δικαστή, ούτε στην λαϊκή ετιμυγορία , ούτε να συγκεντρώσει εκατοντάδες ανθρώπους, προκειμένου να αξιολογηθεί εάν ένα άτομο είναι ένοχο, και να ζητηθεί από τον Εισαγγελέα για πόσο καιρό το πρόσωπο αυτό θα πρέπει να παραμείνει στη φυλακή. Στις κοινότητες, εξηγούν – απολογούνται σε δικαστήριο, οι άνθρωποι ξέρουν ο ένας τον άλλον από κοντά, είναι αξιόπιστοι και  γνωρίζουν τις προσωπικότητες και το υπόβαθρο και –η νεαρή γυναίκα δικαστής Kaukeb βεβαιώνει- βρίσκουν μια λύση στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων.

Αυτό που φαίνεται καθοριστικό για την κατανόηση, εκ των υστέρων, είναι ότι μια ματιά στον τρόπο λειτουργίας των ιδρυμάτων –  που μοιάζουν με το φιλελεύθερο μοντέλο Tocquevillian ή το σοσιαλιστικό – , αποκαλύπτει μόνο ένα ελάχιστο μέρος της πολιτικής και θεσμικής ζωής της Rojava: οι κοινότητες, οι οποίες  αναφέρονται μόνο στο τέλος, στην πραγματικότητα, καταλαμβάνουν την κορυφή του συστήματος: προωθούν συμβουλές και λύσεις που έχουν, για την πόλη και τα διοικητικά συμβούλια του καντόνιου, σε μια έκταση που είναι κατά πολύ ανώτερη από αυτή της μίας απλής πρότασης. Η Ghalia, από την Λαϊκή Βουλή της Amude, εξηγεί ότι μια ενιαία Κοινότητα μπορεί να επιφέρει την απόλυση του κάθε υπαλλήλου, ακόμη και ένός στην κορυφή. Καθώς και την επίλυση των διαφορών με «επιτροπές λύσης» που εκλέγονται στα Λαϊκά Σπίτια, οι κομμούνες αρχίσουν οικονομικέ δραστηριότητες σε βάση συνεργασίας, επιλέγουν εθελοντές για την άμυνα των περιοχών (το HPC, «οι δυνάμεις της κοινωνικής άμυνας»), προτείνουν νόμους για το καντόνι στο νομοθετικό συμβούλιο. Είναι αυτός ο τρόπος για την εξάλειψη του κράτους, ρωτάμε την Ghalia; «Η κοινοτική αντίληψη- άποψη «εναντίον» των διοικητικών συμβούλιων στην κορυφή:. Περιορίζουν την εξουσία τους και  ασκουν με τη σειρά τους μια εξουσία από τα κάτω, το οποίο είναι κυρίαρχο σε σύγκριση με εκείνο που προέρχεται από πάνω Αυτή είναι η διαφορά από το κρατικό σύστημα.».

Το κουρδικό κίνημα αμφισβητεί το κράτος σε ένα εννοιολογικό επίπεδο πριν από το ιστορικό: η έννοια του κράτους εμφανίζεται εδώ σε σχέση με τον τρόπο οργάνωσης των θεσμών και όχι με την ίδια την ύπαρξη των θεσμικών οργάνων. Είναι πάνω απ ‘όλα ένας τρόπος σκέψης της λειτουργίας του. (Το κίνημα της Rojava προτείνει ένα όραμα που δεν θα πρέπει να είναι άκριτα αποδεκτό ούτε αλαζονικά απορριπτέο, αλλά θεωρείται χρήσιμο για όλους εκείνους που αρθρώνουν μια κριτική του κράτους, προκειμένου να ζητήσει από αυτούς,  μια πιο προσεκτική ματιά και σε τελική ανάλυση, του τι το κράτος πραγματικά είναι) .Οι κοινότητες και τα Λαϊκά Σπίτια, για παράδειγμα, έχουν επίσης μια σημαντική γραφειοκρατική λειτουργία: μερικά κορίτσια περνούν από αυτά, προκειμένου να υποβάλουναίτηση για άδεια για να φύγουν από την Rojava (γιατί κάποιος χρειάζεται άδεια …),παρόλο που θα πρέπει να είναι επικυρωμένο από το διοικητικό συμβούλιο των πολιτών και το διοικητικό συμβούλιο του καντονιού, και ένα άλλο αγόρι ρωτά για την απαλλαγή από τη στρατιωτική θητεία, που εισήχθη πρόσφατα από το νομοθετικό συμβούλιο, λόγω της μελέτης, και αυτός θα πρέπει να ακολουθήσει παρόμοια πορεία.

Μήπως δεν είναι αυτή η γραφειοκρατική λειτουργία επαρκής για να  θυμηθούμε, για μια ακόμη φορά, τη λειτουργία του κράτους; Ένας σύντροφος που παρευρίσκεται στο Λαϊκό Σπίτι, προσφέρει μια απάντηση ενός διαφορετικού είδους: «Εδώ οι άνθρωποι έχουν πρακτικά προβλήματα να λύσουν και να σκεφτούν, τη ζωή στη φτώχεια και τον πόλεμο, και δεν δίνουν μία δεκάρα για θέματα που αφορούν το «μαλλί της κατσίκας»: θέλουν τα κοινωνικά και τα καθημερινά προβλήματα να λύνονται «.  Η Ghalia, πίσω από το λουλουδένια-διαμορφωμένο πέπλο που καλύπτει το κεφάλι της, και με το βλέμμα της και με την  κατανόηση , μιάς από καιρό μητέρας, ήρεμα προσθέτει: «η νοοτροπία μας είναι διαφορετική από τη νοοτροπία του κράτους:. Αυτό  είναι σημαντικό. Βοηθάμε ο ένας τον άλλον,  δεν θέλουμε να εξουδετερώσει ο ένας τον άλλο. Το κράτος  πάνω απ ‘όλα είναι μια λογική, και εδώ η λογική αυτή δεν υπάρχει. «.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο infoaut.org

Μεταφράστηκε από το Kurdish Question -| μέσω http://www.hitandrun.gr