Πλαστικό χρήμα; Γιατί;

Θά ‘θελα νά ‘ξερα ποιος διεστραμμένος νους σκέφτηκε το τελευταίο τερτίπι τού περίφημου ελέγχου κεφαλαίων (κάπιταλ κοντρόλ, που λέμε στην Ελλάδα), σύμφωνα με το οποίο οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι δεν θα μπορούν να σηκώνουν από τους λογαριασμούς τους 420 ευρώ μετρητά κάθε βδομάδα αλλά μόνο 150. Τα υπόλοιπα θα έχουν δικαίωμα να τα ξοδεύουν μόνο με κάρτα.

Όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, το μέτρο εντάσσεται σε μια γενικώτερη προσπάθεια να επεκταθεί η χρήση πλαστικού χρήματος από τους Έλληνες, οι οποίοι είναι μαθημένοι να πληρώνουν με ρευστό. Πώς να το κάνουμε; Ο Έλληνας γουστάρει να βγάζει το μπαγιόκο από την τσέπη με το ένα χέρι, να φτύνει τα δάχτυλα του άλλου χεριού και να αρχίζει το μέτρημα… Ε, ντροπή πια! Έτσι θα γίνουμε Ευρωπαίοι; Με το να μας βλέπουν οι Ευρωπαίοι και να γελάνε;

Η προπαγάνδα περί πλαστικού χρήματος από το πρωτοσέλιδο της φιλοκυβερνητικής “Αυγής”…

“Μα καλά”, θα αναρωτηθείτε τώρα, “έχουμε λύσει τα άλλα τα προβλήματά μας και δεν έχει άλλη κάψα η κυβέρνηση;” Όχι, φυσικά. Η βασική δικαιολογία τής κυβέρνησης είναι ότι η χρήση πλαστικού χρήματος επιτρέπει τον έλεγχο της κίνησης του χρήματος και αποτρέπει την φοροδιαφυγή. Καλή δεν είναι ως δικαιολογία; Πολύ καλή. Κι εσείς συμφωνείτε, ε; Μπράβο σας!

Μπα, π’ ανάθεμά σας, κουκούτσι μυαλό δεν έχετε; Βρε σεις, δεν είπαμε πιο πάνω ότι το μέτρο ισχύει για δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους; Αυτουνών την χρηματική ροή θέλει να ελέγξει η κυβέρνηση; Αυτουνών την φοροδιαφυγή θέλει να πατάξει; Ήμαρτον, δηλαδή! Μα, το κράτος ξέρει γι’ αυτούς και το πόσα παίρνουν και το πότε τα παίρνουν, αφού αυτό είναι ο εργοδότης τους!

Θα μου πείτε ότι δεν είναι η φοροδιαφυγή αυτών το πρόβλημα αλλά εκείνων από τους οποίους αυτοί ψωνίζουν μέχρι σήμερα δίχως απόδειξη, διότι -υποτίθεται πως- ο μπακάλης της γειτονιάς θα υποχρεωθεί να κόψει απόδειξη αν τον πληρώσεις με κάρτα, ακριβώς για να δικαιολογήσει την είσπραξη. Κι εγώ θα σας απαντήσω: τρίχες! Και, μάλιστα, τρίχες κατσαρές, από εκείνες που δεν ισιώνουν με τίποτε, διότι: (α) ποιός θα κάνει έλεγχο, αφού οι εφορίες και οι πάσης φύσεως ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι μισοδιαλυμένοι; (β) πώς θα κάνει έλεγχο, αφού η απόδειξη της κάρτας δεν είναι απαραίτητο να αντιστοιχεί σε συγκεκριμμένη απόδειξη πώλησης (π.χ. έχω δικαίωμα να πληρώσω την μισή αξία τής συναλλαγής με κάρτα και να δώσω τα υπόλοιπα μετρητά) ενώ δεν απαγορεύεται να ζητήσω από τον μπακάλη μου να μου χτυπήσει μια κάρτα 200 ευρώ και να μου δώσει το διακοσάρι στο χέρι επειδή ξέμεινα από ρευστό (χρόνια πελάτης του είμαι, θα με εξυπηρετήσει κι εγώ θα του δώσω 2-3 ευρώ να του καλύψω την προμήθεια που θα του πάρει η τράπεζα).

Ας σοβαρευτούμε λίγο. Είναι σαφές ότι το εν λόγω μέτρο δεν έχει καμμιά σχέση με την πάταξη της φοροδιαφυγής. Δεν ξέρω πόσο συνωμοσιολογικός θα ακουστώ αλλά το διεστραμμένο μου μυαλό ταξιδεύει σε άλλους προορισμούς, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρούς:

(α) Η αυξημένη χρήση πλαστικού χρήματος συνεπάγεται αυξημένα έσοδα για τις τράπεζες. Μη ξεχνάμε ότι οι τράπεζες εισπράττουν ετήσια προμήθεια 20+ ευρώ για κάθε πιστωτική κάρτα που κυκλοφορεί αλλά και προμήθεια 1,5% (κατά μέσο όρο) από κάθε συναλλαγή που γίνεται με πλαστικό χρήμα. Να κάνουμε λίγες πράξεις; Ας υποθέσουμε ότι 2,5 εκατομμύρια δημόσιοι υπάλληλοι και συνταξιούχοι διακινούν με κάρτα από 300 ευρώ τον μήνα έκαστος, όπερ 2,5 επί 300 ίσον 750 εκατομμυριάκια επί 1,5% προμήθεια ίσον 11,25 εκατομμύρια στα ταμεία των τραπεζών κάθε μήνα, ήτοι 135 εκατομμυριάκια ετησίως. Συν 2,5 εκατομμύρια κάρτες, προς ένα εικοσάρικο ετήσια συνδρομή εκάστη, άλλο ένα πενηντάρι. Το όλον 185 εκατομμύρια κάθε χρόνο. Καθόλου άσχημα, ε; Πα μαλ, που λένε και οι γάλλοι. Με τα μισά απ’ αυτά τα λεφτά κάποιος αγόρασε ολόκληρη Αγροτική Τράπεζα (ονόματα δεν λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε).

… αλλά και της αντιπολιτευόμενης “Καθημερινής”.

(β) Εδώ είναι η συνωμοσιολογία… Μέχρι σήμερα, το κράτος αλλά και κάθε ενδιαφερόμενος (π.χ. μονοπώλια, εταιρείες έρευνας αγοράς κλπ) ήξεραν τι αγοράζουμε. Με την χρήση πλαστικού χρήματος, θα γνωρίζουν πλέον και ποιοι τα αγοράζουμε όλα αυτά. Με απλά λόγια, αρκεί μια μικρή βελτίωση στο σχετικό λογισμικό για να μαθευτεί ότι δεν μου αρέσουν τα γιαουρτάκια με 0% λιπαρά, ότι προτιμώ το αρνίσιο κρέας από το μοσχαρίσιο ή ότι δεν χρησιμοποιώ προφυλακτικά. Σκεφτείτε το λίγο και θα δείτε ότι ο οργουελικός κόσμος δεν βρίσκεται πολύ μακρυά.

(γ) …κι εδώ είναι το σπουδαιότερο. Θυμάστε τι ντόρος ξέσπασε πριν λίγο καιρό με το περίφημο “σχέδιο Βαρουφάκη” για δήθεν χακάρισμα των ΑΦΜ και έξοδο από το ευρώ με χρήση εικονικού νομίσματος τύπου IOU(*); Είναι προφανές ότι η γενικευμένη χρήση πλαστικού χρήματος πετυχαίνει τους στόχους τού IOU, δηλαδή περιορίζει την χρήση τού πραγματικού χρήματος. Το οποίο θα παραμένει στα συρτάρια των τραπεζών προς κάθε χρήση που εκείνες θα θεωρούν κατάλληλη.

(δ) Μέχρι σήμερα, με τον έλεγχο κεφαλαίων σε εξέλιξη, μπορούσαμε να σηκώνουμε 420 ευρώ κάθε βδομάδα και επί πλέον να ψωνίζουμε όσα και ό,τι θέλαμε με την πιστωτική μας κάρτα. Η εφαρμογή τού σχεδιαζόμενου μέτρου προϋποθέτει ότι θα μπει εβδομαδιαίο όριο 270 ευρώ στην χρήση των πιστωτικών καρτών. Δεν νομίζω ότι υπάρχει αποτελεσματικότερος τρόπος για να αυξηθούν οι αποπληθωριστικές πιέσεις, οπότε ετοιμαστείτε για πολλά γέλια.

(ε) Η επιλογή των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων έγινε γιατί το καλούπωμα τους δεν έχει ιδιαίτερες δυσκολίες ακριβώς επειδή η πηγή των εισοδημάτων τους είναι φανερή και συγκεκριμμένη. Είμαι απολύτως σίγουρος ότι πολύ σύντομα το εν λόγω μέτρο θα επεκταθεί σε όλους. Μόνο που… και κλείνω με αυτή την παρατήρηση… μόνο που οι πραγματικά έχοντες, οι πραγματικά φοροδιαφεύγοντες και οι πραγματικά κινούντες μαύρο χρήμα έχουν τα λεφτά τους σε ξένες τράπεζες και χρησιμοποιούν ξένες πιστωτικές κάρτες, στις οποίες δεν μπορεί να επιβληθεί κανένας περιορισμός.

(*) ΙΟU: Ηχητικό αρκτικόλεξο (άι όου γιου) από την αγγλική φράση I owe you, που σημαίνει σου χρωστάω. Το νόημά του είναι ότι, αν δεν έχουμε λεφτά, ψωνίζω από το μαγαζί σου και, αντί για μετρητά, σου δίνω ενα χαρτί (έναν τίτλο) με το οποίο αποδέχομαι ότι σου χρωστάω το συγκεκριμμένο ποσό. Εσύ μ’ αυτό το χαρτί πας στο βενζινάδικο να φουλάρεις το αμάξι σου, κατόπιν ο βενζινάς το χρησιμοποιεί για να πληρώσει το φροντιστήριο του παιδιού του κλπ.