inred.gr Εναλλακτική ενημέρωση
Γράφουν οι: Βαγγέλης Ζέρβας, Χρήστος Μιάμης –
Η κατάρρευση της αντιμνημονιακής αφήγησης
Είναι φανερό ότι κεντρικό ζήτημα όλης της περιόδου που ξεκίνησε στις 25 Ιανουαρίου είναι η κατάρρευση της αντιμνημονιακής συγκυβέρνησης και η υπογραφή του τρίτου μνημονίου. Μια κυβέρνηση που εκλέχτηκε τον Γενάρη με μαζική εκλογική στήριξη (σχεδόν με αυτοδυναμία) και με ένα πρόγραμμα που υποσχόταν την κατάργηση των μνημονίων και της λιτότητας. Μια κυβέρνηση που υποστηρίχτηκε από την πλειοψηφία της εργατικής τάξης αλλά και σημαντικό μέρος των μικροαστικών στρωμάτων, που, αηδιασμένα από το παλιό και φθαρμένο αστικό πολιτικό προσωπικό, έδωσαν την ψήφο τους στον ΣΥΡΙΖΑ με την προσδοκία και την ελπίδα ότι στην έρημο των μνημονίων κάτι θα μπορούσε να αλλάξει.
Η πραγματικότητα αποδείχτηκε διαφορετική. Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κατέληξε τελικά, με την υποστήριξη ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-Ποταμιού, στο τρίτο μνημόνιο και στη συνέχεια έχασε την πλειοψηφία στη βουλή και προκήρυξε εκλογές. Ο ΣΥΡΙΖΑ διασπάστηκε και από το καλοκαίρι και μετά αποχωρούν καθημερινά ολόκληρες οργανώσεις, τμήματα οργανώσεων και κομματικών επιτροπών και μεμονωμένα μέλη ενώ το κλίμα είναι βαρύ και για όσους μένουν. Στα λαϊκά στρώματα που υποστήριξαν την κυβέρνηση αυτές οι εξελίξεις σκορπίζουν σύγχυση και απογοήτευση. Αλλά και σε πολλούς που δεν υποστήριζαν την κυβέρνηση αλλά τηρούσαν στάση κριτικής στήριξης η ανοχής, θεωρώντας ότι θα κάνει ενδεχομένως κάτι άλλο, τα πράγματα δεν είναι πολύ διαφορετικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι χώροι που στην πράξη λειτουργούσαν σαν ένα πολιτικό συνεχές του ΣΥΡΙΖΑ (όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ) διασπώνται και αυτοί, επηρεασμένοι από το ντόμινο των εξελίξεων στο κυβερνητικό κόμμα (ίδρυση της Λαϊκής Ενότητας).
Η αντιμνημονιακή αφήγηση του ΣΥΡΙΖΑ (αλλά και των ΑΝΕΛ και πολλών άλλων μικρότερων σχηματισμών) παρουσιαζόταν ως η βασική εναλλακτική στα μνημόνια και τις πολιτικές τους, από το 2010. Και ήταν αυτή η αφήγηση που, όταν εξαντλήθηκαν οι δυνατότητες του παλιού αστικού πολιτικού προσωπικού να διαχειριστεί τα μνημόνια, ήρθε στο προσκήνιο, διεκδίκησε και τελικά κέρδισε τις εκλογές στις 25 Γενάρη. Η κατάρρευση της, μαζί με την επερχόμενη εφαρμογή του τρίτου μνημονίου συμπαρασύρει όλη την βασική διαιρετική τομή (μνημόνιο/αντιμνημόνιο), που κυριάρχησε σε όλη την μέχρι τώρα περίοδο της κρίσης. Βέβαια το οριστικό τέλος θα γραφτεί με το εκλογικό αποτέλεσμα στις 20 Σεπτέμβρη που θα επικυρώσει την δημιουργία ενός μεγάλου συνασπισμού που θα προσπαθήσει να υλοποιήσει τον νέο γύρο επίθεσης στα εργατικά δικαιώματα. Απλά στις εκλογές θα ξαναμοιραστούν αρμοδιότητες ανάμεσα στα πέντε μνημονιακά κόμματα που το βράδυ της 13ης με 14η Αυγούστου ψήφισαν μαζί τα μέτρα στη βουλή.
Πως φτάσαμε λοιπόν ως εδώ; Πως μια κυβέρνηση που από αντιμνημονιακή κατέληξε να υπογράφει το τρίτο μνημόνιο που συμπεριλαμβάνει και ότι δεν πρόλαβαν να κάνουν τα προηγούμενα; Πώς από την ελπίδα που έρχεται καταλήξαμε στον νέο γύρο επίθεσης στα εργατικά δικαιώματα; Πως από τους πύρινους λόγους της αριστεράς και των αντιμνημονιακών ΑΝΕΛ φτάσαμε στις θλιβερές προσπάθειες κοροϊδίας της εργατικής τάξης με τα προεκλογικά παραμύθια περί μνημονίων που είναι καλύτερα από τα προηγούμενα και παράλληλων αριστερών προγραμμάτων που δήθεν θα αντιστρέψουν τις συνέπειες των αντεργατικών μέτρων;
Για μεγάλο μέρος της αστικής τάξης αλλά και του πολιτικού, ιδεολογικού και επικοινωνιακού της προσωπικού, ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ κατέληξαν, με την τακτική τους, να οδηγήσουν την χώρα σε μια παρατεταμένη αστάθεια και τελικά σε ένα μνημόνιο πολύ χειρότερο από τα προηγούμενα. Εξάλλου τα κόμματα της προηγούμενης συγκυβέρνησης ισχυρίζονται ότι αν δεν είχε γίνει η κυβερνητική αλλαγή θα είχαμε βγει από τα μνημόνια. Όμως η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ εφάρμοζαν και υπηρετούσαν πολιτικές λιτότητας, ιδιωτικοποιήσεων, αντιασφαλιστικά και αντεργατικά μέτρα (δηλαδή μνημονιακές πολιτικές) δεκαετίες πριν τα μνημόνια και πολλά χρόνια πριν την ένταξη στην ευρωζώνη. Όταν η κρίση έκανε επιτακτική την επιτάχυνση των ρυθμών εφαρμογής αυτών των μέτρων για να προστατευτούν τα εγχώρια και διεθνή αστικά συμφέροντα, έπαιξαν τον γνωστό τους ρόλο σε συνεργαζόμενες η μονοκομματικές κυβερνήσεις, με αντιμνημονιακό η μνημονιακό μανδύα, με δεξιά η αριστερή φρασεολογία. Η σημερινή κοινωνική καταστροφή των εκατομμυρίων ανέργων, της φτώχειας και της πείνας έχει-μαζί με την πρόσφατη υπογραφή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ- την δική τους υπογραφή.
Είναι πρόκληση λοιπόν η επιχειρηματολογία περί καλύτερων μνημονίων επι ημερών τους. Εξάλλου το νέο μνημόνιο δεν είναι διαφορετικό (δηλαδή καλύτερο η χειρότερο) από τα προηγούμενα. Αποτελεί συνέχεια και αναβάθμιση τους, έχει ταυτόσημη λογική και στοχοθεσία, προχωράει πολλά μέτρα που οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν πρόλαβαν να πάρουν και κατοχυρώνει και όλα τα υπόλοιπα μέχρι τώρα. Επιπλέον τα κόμματα αυτά όχι μόνο εφάρμοσαν τα δύο προηγούμενα μνημόνια αλλά υποστήριξαν και ψήφισαν μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ και το τρίτο (που το αποκαλούν το χειρότερο). Τα ίδια ισχύον προφανώς και για τον νεοφιλελεύθερο λαγό του αστικού πολιτικού συστήματος, το Ποτάμι. Όλες λοιπόν οι εξηγήσεις που αυτά τα κόμματα χρησιμοποιούν δεν είναι τίποτα άλλο από την προεκλογική τους καμπάνια για το ποιος θα εφαρμόσει καλύτερα τα αντεργατικά μέτρα.
Ο πρωθυπουργός και τα κόμματα της κυβέρνησης δίνουν την ιστορία της μεγάλης μάχης της διαπραγμάτευσης, στην οποία έδωσαν μάχη με τα θηρία της Ε.Ε και έκαναν τα πάντα, φτάνοντας ακόμα και σε στάση πληρωμών προς το ΔΝΤ και δημοψήφισμα. Βέβαια οι εξελίξεις δεν ήταν οι επιθυμητές αφού ο συσχετισμός ήταν αρνητικός και η κυβέρνηση προσέκρουσε σε αδιαλλαξία. Όμως τελικά έφερε το καλύτερο δυνατό…….. μνημόνιο και απέτρεψε την καταστροφή της εξόδου από την Ευρωζώνη. Ένα μνημόνιο, που σύμφωνα με τον πρωθυπουργό και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, πέρα από τα πολλά θετικά που έχει (μαζί με τα αρνητικά), δίνει και την δυνατότητα και για ένα παράλληλο πρόγραμμα αριστερής κατεύθυνσης που θα τα αντισταθμίσει τις συνέπειες της εφαρμογής του. Στην εκδοχή δηλαδή του ΣΥΡΙΖΑ έχουμε την διεκδίκηση της εφαρμογής του μνημονίου από αυτούς που έδωσαν την μάχη της διαπραγμάτευσης και μπορούν να φτιάξουν το παράλληλο αριστερό πρόγραμμα, χωρίς τις δεσμεύσεις του φθαρμένου αστικού πολιτικού προσωπικού. Εδώ το μνημόνιο παρουσιάζεται σαν ένας τακτικός ελιγμός, μια πρόσκαιρη υποχώρηση που η αριστερή κυβέρνηση την έκανε για να κερδίσει χρόνο για να εφαρμόσει το πρόγραμμα της.
Η εξήγηση της σκληρής διαπραγμάτευσης και του τακτικού ελιγμού αποτελεί μνημείο πολιτικής εξαπάτησης. Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση, που εκλέχτηκε με την υπόσχεση ότι θα καταργήσει τα μνημόνια, πέρα από ορισμένα μισά μέτρα (που μετά τα πήρε πίσω) δεν αμφισβήτησε ουσιαστικά τους μνημονιακούς νόμους η μηχανισμούς. Στο εσωτερικό έλεγε ότι τα μνημόνια τελείωσαν (οι ΑΝΕΛ έλεγαν ότι θα το κάνουμε Κούγκι κλπ) και στους ιμπεριαλιστές συνεταίρους της έλεγε ότι συμφωνεί με το 70% του μνημονίου. Ένα μήνα μετά την εκλογή της η κυβέρνηση υπέγραψε την συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου, που την ενέτασσε και τυπικά στο μνημονιακό πλαίσιο. Δεσμεύτηκε και πλήρωσε κανονικά όλες τις δόσεις στους δανειστές υφαρπάζοντας και τα αποθεματικά ταμείων και οργανισμών. Όταν, πληρώνοντας στο ακέραιο τους δανειστές, τα λεφτά τελείωσαν, η κυβέρνηση καθυστέρησε τις δόσεις του ΔΝΤ παρουσιάζοντας αργότερα την καθυστέρηση σαν…..ηρωική στάση πληρωμών!!!!!.
Μόλις μπήκαμε στο καλοκαίρι και οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί άρχισαν να διαμηνύουν ότι η παράσταση της σκληρής διαπραγμάτευσης άρχιζε να φτάνει στο τέλος της, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έφτιαξε και το δικό της μνημόνιο των 47 σελίδων και το πρότεινε η ίδια στους δανειστές. Και τελικά προκήρυξε δημοψήφισμα με σκοπό (όπως η ίδιος ο πρωθυπουργός δήλωσε) να διαπραγματευτεί μια καλύτερη συμφωνία. Στην πραγματικότητα βέβαια, όπως αποδείχτηκε από τις κινήσεις της κυβέρνησης αμέσως μετά το 62% του ΟΧΙ, η κυβέρνηση σκόπευε όχι στο εξωτερικό αλλά στο εσωτερικό ελπίζοντας σε ένα οριακό αποτέλεσμα του ΟΧΙ (η και του ΝΑΙ) που θα τις επέτρεπε να δικαιολογήσει την προαποφασισμένη υπογραφή του μνημονίου. Για αυτό και όταν το αποτέλεσμα βγήκε με τέτοια διαφορά ο πρωθυπουργός έτρεξε πανικόβλητος να μαζέψει όλο το σάπιο πολιτικό σύστημα, όπως σήμερα προεκλογικά το αποκαλεί, και να του δώσει εγγυήσεις για να αποσπάσει την υπογραφή του. Ακολούθησε η ψήφιση των προαπαιτουμένων και του τρίτου μνημονίου και η προκήρυξη των εκλογών σε συνεννόηση με τους δανειστές.
Όπως αποδείχθηκε λοιπόν, η πολυδιαφημισμένη διαπραγματευτική μάχη δεν ήταν τίποτα άλλο από μια παρατεταμένη προσπάθεια συνδιαλλαγής με τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς για τους όρους και την διαδικασία του μνημονίου που θα υπέγραφε η κυβέρνηση. Ήταν δηλαδή μια διαδικασία, σίγουρα πολύωρη και επίμονη, που όμως δεν είχε σχέση με τα εργατικά συμφέροντα αλλά μόνο με τα παζάρια της Ελληνικής αστικής τάξης με την Ε.Ε. Εξάλλου, όπως δήλωσε και εκ των υστέρων ο πρωθυπουργός, ποτέ δεν σκέφτηκε καν το ενδεχόμενο κάποιας ρήξης η σύγκρουσης. Είναι ενδεικτικό ότι η κυβέρνηση, σε μια ύστατη προσπάθεια να φτιάξει την εικόνα της σκληρής και ηρωικής διαπραγμάτευσης, διέρρευσε μέσω των ΜΜΕ την εικόνα του ήρωα πρωθυπουργού που επί 17 ώρες δίνει μάχη στα πολυτελή ξενοδοχεία των Βρυξελλών συναλλασσόμενος με την Ε.Ε και το ΔΝΤ για το πόσο θα κοπούν οι συντάξεις και τα εργατικά δικαιώματα. Για να αποκαλυφθεί λίγο αργότερα ότι το βασικό θέμα στο οποίο κόλλησε ουσιαστικά η διαπραγμάτευση ήταν η…έδρα του ΤΑΙΠΕΔ (αν θα είναι στην Αθήνα η το Λουξεμβούργο) που θα κάνει τις (συμφωνημένες από όλους) ιδιωτικοποιήσεις. Δηλαδή ο τσακωμός έγινε για την μοιρασιά των πακέτων των ιδιωτικοποιήσεων ανάμεσα στην Ελληνική αστική τάξη και τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς. Αυτή ήταν η ηρωική διαπραγμάτευση.
Όσο για το καλύτερο (από τα προηγούμενα) μνημόνιο και το αριστερό παράλληλο πρόγραμμα θα αρκούσε κανείς να κοιτάξει το κείμενο της συμφωνίας που έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ. Δείξαμε και αναλυτικά (1), με βάση το πρωτότυπο κείμενο, ότι το αριστερό μνημόνιο δεν είναι απλά μια τακτική υποχώρηση, μια απόκλιση από κάποιες αρχές, ούτε ένας συμβιβασμός μπροστά σε κάποια πίεση. Πρόκειται- ακριβώς όπως και τα προηγούμενα μνημόνια- για ένα επεξεργασμένο μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια σχέδιο στρατηγικής και μακράς πνοής, που χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένη αντίληψη, συνοχή και στοχοθεσία και καλύπτει τα πάντα (εργασία, κρατικές κοινωνικές υπηρεσίες, ασφαλιστικό σύστημα, φορολογία, υγεία, παιδεία, ιδιωτικοποιήσεις κ.α.) με μεσοπρόθεσμο αλλά και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η συμφωνία δείχνει ότι τα πρόσφατα μέτρα Ε.Ε-κυβέρνησης ενοποιούν και αναβαθμίζουν όλες τις βασικές κατευθύνσεις των προηγούμενων μνημονίων και αντεργατικών μέτρων, τις κατοχυρώνουν, κάνουν διορθώσεις, προβλέπουν πιθανά εμπόδια και φυσικά όλες τις διαδικασίες για την υλοποίηση των μέτρων. Είναι λοιπόν ξεκάθαρη η απροκάλυπτη απάτη όλων των κυβερνητικών στελεχών που ισχυρίζονται ότι η συμφωνία αφήνει κενά και πεδία διαπραγμάτευσης ή ότι μπορεί να αντισταθμιστεί με άλλα μέτρα και κάποιο αριστερό πρόγραμμα που δήθεν θα εφαρμοστεί παράλληλα με το μνημόνιο.
Είναι φανερό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα περίοδο. Μια περίοδο στην οποία καταρρέουν οι αυταπάτες και οι ψευδαισθήσεις, χωρίς όμως να είναι ακόμα εύκολο να προβλεφθούν και να προσδιοριστούν τα χαρακτηριστικά της επόμενης. Μια περίοδο που η ψεύτικη και εύκολη ελπίδα αλλά και ο φόβος δεν υπάρχουν πιά. Μια περίοδο που δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες για την έξοδο από την κρίση προς όφελος της εργατικής τάξης αλλά-υπό προϋποθέσεις- μπορεί να ανοίξει και καινούργιους δρόμους. Και εδώ βρίσκεται η σημασία της συζήτησης για τα αίτια της κατάρρευσης της αντιμνημονιακής αφήγησης και ειδικά της αριστερής της εκδοχής. Πολύ περισσότερο που ήδη η συζήτηση στην αριστερά πολλές φορές προετοιμάζει-μέσα από τις απαντήσεις που δίνει- από τώρα τις νέες ήττες και τις νέες συντριβές.
Η Μάγισσα Κίρκη και η κριτική της αριστεράς.
Ήδη, από την ψήφιση των προαπαιτουμένων, ξεκίνησε, μέσα από άρθρα και κείμενα στον τύπο και το διαδίκτυο, έντονη κριτική για τις κυβερνητικές επιλογές. Μεγάλο μέρος από αυτά προέρχονται φυσικά από αντιπολιτευόμενες δυνάμεις μέσα στον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως στον διάλογο γρήγορα μπήκαν ρεύματα και απόψεις και από άλλους πολιτικούς χώρους.
Μεγάλο μέρος της κριτικής επικεντρώθηκε στους χειρισμούς της ηγεσίας (εγκατάλειψη του αντιμνημονιακού προγράμματος, υποταγή στους δανειστές, έλλειψη εναλλακτικού σχεδίου, λαθεμένη στρατηγική, διπροσωπία κ.α.): «Από το Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ απέρρεε μια εντελώς διαφορετική πολιτική στρατηγική από αυτή που ακολουθήθηκε στο εξάμηνο των διαπραγματεύσεων… Αυτό το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Και επειδή ποτέ δεν δοκιμάστηκε, η «διαπίστωση» πως «δεν υπήρχε εναλλακτική λύση» πέρα από τη συνθηκολόγηση, είναι άτοπη (2) (Γ.Μηλιός, Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά το 61,3 ΟΧΙ και το Μνημόνιο 3». «Τι ακριβώς έγινε λοιπόν; α) υποτάχτηκε η διαπραγματευτική μας ομάδα στις διαθέσεις των δανειστών τοκογλύφων. β) μια μικρή ομάδα διέπραξε πραξικόπημα στο κόμμα, σε πλήρη αντίθεση με κάθε έννοια δημοκρατίας, ακόμη και αυτής της αστικής, μετασχηματίζοντας τον αντιμνημονιακό-αντινεοφιλελεύθερο χαρακτήρα του σε διαχειριστή της πιο ακραίας μνημονιακής λιτότητας (Κώστας Δελημήτρος, Έτσι ήρθαν τα πράγματα μα έτσι δεν θα πάνε -4/8) (3). «Εμείς πήγαμε χωρίς σχέδιο – αυτό το λάθος πληρώθηκε, οι δανειστές κατάλαβαν ότι μπορούν να σε πατήσουν», Κ.Ήσυχος, Δήλωση στην ΕΡΤ 24/7 (4).«Η αλλοπρόσαλλη και παραπαίουσα στρατηγική της Κυβέρνησης Μαξίμου, έχει δημιουργήσει τραγικές καταστάσεις στην ιδεολογική και πολιτική συνείδηση των αγωνιστών» (Μανώλης Γλέζος, Δήλωση 17/8)(5). «Ο Αλέξης Τσίπρας με το διάγγελμα του εμφάνισε ένα άλλο μνημονιακό πρόσωπο σε πλήρη και ριζική αντίθεση με τις μέχρι τώρα δεσμεύσεις και τους αγώνες του ΣΥΡΙΖΑ» (Ανακοίνωση της Α.Πλατφόρμας σε απάντηση του διαγγέλματος Τσίπρα 20/8) (6). «Οι ηγετικές ευθύνες ήταν καθοριστικές για τις εξελίξεις μετά τον Γενάρη του 2015. Αυτές καθόρισαν τον χαρακτήρα της κυβέρνησης, που απέκλεισε κάθε μονομερή ενέργεια σύγκρουσης με το καθεστώς στο εσωτερικό. Αυτές καθόρισαν την τραγική υποταγή στους δανειστές που, με ενδιάμεσο σταθμό την 20ή Φλεβάρη, οδήγησαν στο Μνημόνιο 3 του Ιούλη» (Α.Νταβανέλλος, Η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ προς την 13η Ιουλίου-29/8) (7).
Η αντίληψη περί λανθασμένων χειρισμών και ανεπάρκειας της ηγετικής ομάδας επεκτείνεται και σε χώρους πέρα από τον ΣΥΡΙΖΑ «Η Δευτέρα 13 Ιούλη σηματοδότησε το τέλος του δρόμου τόσο για τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και για τον Αλέξη Τσίπρα………ο Αλέξης Τσίπρας και η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ επέλεξαν γρήγορα να υποκύψουν πλήρως στις απαιτήσεις των δανειστών» (Π.Σωτήρης, Το μέλλον είναι τώρα, μετάφραση άρθρου από το περιοδικό Jacobin-14/8) (8). Σε μια παρόμοια εκδοχή υποστηρίζεται ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ενσωματώθηκε από την στιγμή που βρέθηκε στην κυβέρνηση: «Αλήθεια πώς να πιστέψεις τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ σε μνημονιακό κόμμα; Αποδεικνύεται ότι και για κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι Μάγισσα Κίρκη η Εξουσία, αφού μεταμορφώνει τους ιδεολόγους της Αριστεράς, σε «θεραπαινίδες» του νεοφιλελευθερισμού!», (Χ.Καπουτσής, Μάγισσα Κίρκη η εξουσία, μεταμορφώνει τους ιδεολόγους της αριστεράς-11/8) (9).
Το πρόβλημα με όλες αυτές τις απόπειρες εξήγησης της κατάρρευσης του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ότι δεν εντοπίζουν στοιχεία της πραγματικότητας. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την υποταγή στους δανειστές, την ενσωμάτωση στην κυβερνητική διαχείριση, την μη εφαρμογή του προγράμματος κ.α. Eίναι ότι όταν αυτές οι πλευρές προβάλλονται σαν τις αιτίες (και όχι σαν τα αποτελέσματα) της κατάληξης του ΣΥΡΙΖΑ δεν εξηγούν απολύτως τίποτα. Το να ισχυρίζεται π.χ. κανείς ότι η ηγεσία υποτάχθηκε γιατί πρόδωσε και στη συνέχεια να υποστηρίζει ότι πρόδωσε γιατί υποτάχθηκε η ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε μνημονιακός γιατί δεν εφάρμοσε αντιμνημονιακό πρόγραμμα (αφού έγινε μνημονιακός τι θα εφάρμοζε;), είναι απλά μια ταυτολογία που δεν οδηγεί πουθενά. Στο ερώτημα γιατί μπόρεσε αυτή ηγεσία να τα κάνει όλα αυτά η απάντηση-από νυν η πρώην μέλη του ΣΥΡΙΖΑ- είναι συχνά η έλλειψη δημοκρατικών διαδικασιών, η απονέκρωση του κόμματος, η απόσπαση της ηγεσίας από την βάση, η παράκαμψη των οργάνων μαζί με ψυχολογικού τύπου ερμηνείες (φόβος κ.λπ.) της συμπεριφοράς των ηγετικών στελεχών. Και πάλι όμως το πρόβλημα παραμένει: Πως γίνεται το οργανωτικό μοντέλο του ΣΥΡΙΖΑ να έφερε στην εξουσία ένα αυτοαποκαλούμενο αριστερό ριζοσπαστικό κόμμα και ένα αντιμνημονιακό πρόγραμμα που ξαφνικά έγινε το ανάποδο; Και έτσι ξαναγυρνάμε στις καταγγελίες για τα κόλπα του Προέδρου και της ομάδας του και τις αντιδημοκρατικές τους πρακτικές. Έτσι η πολύ εύστοχη μεταφορά της Μάγισσας Κίρκης έρχεται αναγκαστικά να λύσει τον γρίφο.
Ο Σοσιαλδημοκρατικός χαρακτήρας του ΣΥΡΙΖΑ και η Ε.Ε
Τα αίτια λοιπόν για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αναζητηθούν σε μια διαφορετική κατεύθυνση, στον Σοσιαλδημοκρατικό χαρακτήρα του κόμματος αυτού και στην ένταξη του-από την γέννηση του (Ευρωκομμουνισμός)- και σε όλη την πορεία του (ΚΚΕ εσωτερικού, ΕΑΡ, Συνασπισμός, ΣΥΡΙΖΑ) στους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι σοσιαλδημοκράτες (αριστεροί και δεξιοί, παλιοί και νέοι), σε όλη την Ευρώπη, ποτέ δεν διαφώνησαν ουσιαστικά με τις αντεργατικές πολιτικές της Ε.Ε αλλά πάντα έπαιζαν ενεργό ρόλο στην προώθηση τους. Η μόνη διαφοροποίηση, η οποία ποτέ δεν έπαιξε κανέναν ρόλο και στις τελικές αποφάσεις, ήταν τα διάφορα «σύμφωνα ανάπτυξης» τα οποία υποτίθεται ότι θα έδιναν κοινωνικό συμπλήρωμα στα μέτρα λιτότητας. Η τύχη αυτών των προτάσεων από τις αρχές τις δεκαετίας του 1990 είναι γνωστή. Το όριο της στρατηγικής και της τακτικής του ΣΥΡΙΖΑ ήταν, παρά τα μεγάλα λόγια και τις απόψεις που συνυπήρχαν στο εσωτερικό του, η ένταξη του στους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς της Ε.Ε. Έτσι το αντιμνημονιακό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ , ήταν από την δημιουργία του προορισμένο να εγκαταλειφθεί όταν πια θα ήταν καθαρό ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί εντός της Ε.Ε και της Ευρωζώνης. (το ίδιο έγινε στη συνέχεια ακόμα και με το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης). Γιατί παρά την ριζοσπαστική φρασεολογία του ήταν πλήρως ενταγμένο στον στρατηγικό στόχο της συμμετοχής στην Ε.Ε και την ευρωζώνη. Όταν αυτός ο στρατηγικός στόχος ήρθε στο προσκήνιο σαν διακύβευμα το προεκλογικό πρόγραμμα προσαρμόστηκε γρήγορα, όπως γρήγορα προσαρμόστηκε ανάλογα και το οργανωτικό μοντέλο.
Η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ολοκλήρωση πολύ πριν γίνει Ευρωπαϊκή Ένωση, πολύ πριν αποκτήσει το ευρώ (το οποίο σήμερα αναδεικνύεται από την διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ, τον ΣΥΡΙΖΑ ν2-Λαική Ενότητα, σαν το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το εργατικό κίνημα και η έξοδος από το ευρώ σαν βήμα για μια κεϋνσιανή πολιτική εντός του σημερινού διεθνούς καπιταλιστικού πλαισίου) είχε χαραγμένους με ανεξίτηλα γράμματα τους ιερούς στόχους του κεφαλαίου: την εκμετάλλευση και εξαθλίωση των εργαζομένων μέσω της δημιουργίας μιας Ευρωπαϊκής καπιταλιστικής αγοράς. Η «παλιά ή άλλη Ευρώπη» των μεγάλων ηγετών και της Ευρωπαϊκής ιδέας που σήμερα νοσταλγούν διανοούμενοι της αριστεράς και της δεξιάς δεν ήταν (και δεν θα μπορούσε να είναι) ποτέ πραγματικά η Ευρώπη των λαών. Αντίθετα ήταν και είναι η Ευρώπη μιας μειοψηφίας καπιταλιστών και του πολιτικού τους προσωπικού το οποίο αναζητά τρόπους να φέρει νέα κέρδη μέσα από τις καταστροφές που το ίδιο προκάλεσε με τις οικονομικές κρίσεις και τα αντεργατικά μέτρα.
Αυτή η στρατηγική δεν είναι λάθος πολιτική επιλογή ή νεοφιλελεύθερη εμμονή. Σε συνθήκες κρίσης, εντεινόμενης διεθνοποίησης και πλήρους απελευθέρωσης των χρηματιστηριακών αγορών οι εθνικοί καπιταλισμοί της Ευρώπης ούτε θέλουν ούτε μπορούν να ακολουθήσουν μια διαφορετική στρατηγική. Δεν θέλουν γιατί αυτή η στρατηγική είναι η μόνη που μπορεί να βελτιώσει άμεσα, (στις σημερινές συνθήκες κρίσης) την θέση τους απέναντι στην δική τους εργατική τάξη αλλά και στον διεθνή καταμερισμό και τις αντιθέσεις που διεξάγονται εκεί. Και ταυτόχρονα είναι η μόνη που εγγυάται την συμμετοχή τους με τους καλύτερους δυνατούς όρους στους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς. Δεν μπορούν γιατί στην πραγματικότητα τα περιθώρια παρέμβασης των αστικών κρατών σε συνθήκες κρίσης (και ιδιαίτερα της σημερινής) είναι ανύπαρκτα. Το αστικό κράτος όχι μόνο δεν είναι ουδέτερο αλλά αποτελεί μηχανισμό ταξικά προσανατολισμένο, που σε συνθήκες κρίσης κινείται με κριτήριο την προστασία των καπιταλιστών και της κερδοφορίας τους και την αντιμετώπιση της δικής του κρίσης, αφού σαν συλλογικός καπιταλιστής αποτελεί μέρος της και δεν στέκει έξω από αυτήν. Απόδειξη για αυτό είναι η πολιτική που ακολούθησαν τα ιμπεριαλιστικά κέντρα σε όλο τον κόσμο από την αρχή της κρίσης με σοσιαλδημοκράτες ή νεοφιλελεύθερους, με αριστερές ή δεξιές κυβερνήσεις. Η κατάληξη της αριστερής και αντιμνημονιακής διακυβέρνησης στην Ελλάδα είναι το πιο πρόσφατο-σε μια μεγάλη σειρά-επεισόδιο αυτής της διαδικασίας.
Δεν υπάρχει λοιπόν καμία πιθανότητα άσκησης φιλολαϊκής πολιτικής μέσα στον μηχανισμό της ΕΕ, που γεννήθηκε και λειτουργεί αποκλειστικά και μόνο για να τσακίζει εργατικά δικαιώματα και να εξασφαλίζει κερδοφορία στις Ευρωπαϊκές αστικές τάξεις. Στην πραγματικότητα το ζήτημα της εξόδου από την ΕΕ είναι προϋπόθεση για μια τέτοια πολιτική. Όσο δεν τίθεται και δεν ξεκαθαρίζεται αυτό το ζήτημα τα διάφορα «αντικαπιταλιστικά» και «αριστερά προοδευτικά» προγράμματα δεν έχουν καμία πραγματική κοινωνική και πολιτική βάση, ότι φρασεολογία και αν υιοθετούν. Είναι λοιπόν όχι μόνο άχρηστα αλλά και τροφοδοτούν τον αποπροσανατολισμό, με συνέπειες σαν αυτές που ζούμε γύρω μας αυτές τις μέρες. Με αυτήν την έννοια το εγχείρημα της Λαϊκής Ενότητας, δεν είναι τίποτα άλλο παρά η προσπάθεια αναπαλαίωσης αυτού ακριβώς που χρεοκόπησε, του προγράμματος και της πρακτικής του ΣΥΡΙΖΑ όσο ήταν στην αντιπολίτευση αλλά και στην κυβέρνηση.
Η κρίση και οι σημερινές εξελίξεις στην ΕΕ δείχνουν ότι δεν υπάρχει χώρος για αυταπάτες. Οι οικονομικοί, θεσμικοί και ιδεολογικοί μηχανισμοί της ΕΕ, αλλά και των επιμέρους κρατών μελών, έχουν διαμορφωθεί και φέρουν τη σφραγίδα των εξουσιαστικών σχέσεων του κεφαλαίου και στοχεύουν στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων του. Ως τέτοιοι είναι εντελώς ακατάλληλοι και επιζήμιοι για την αναδιοργάνωση της κοινωνίας και για μια προοπτική υπέρ των εργατικών συμφερόντων. Θα πρέπει, επομένως, να καταργηθούν (διαλυθούν) οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί της ΕΕ και να αναπτυχθούν νέοι θεσμοί και κοινωνικοί μηχανισμοί σχεδόν από μηδενική βάση. Ο στόχος για αποχωρισμό και αποδέσμευση από την ΕΕ συγχωνεύεται με την ανάγκη και δυνατότητα της εργατικής εξουσίας που μπορεί να πραγματοποιηθεί σε μια σειρά χώρες ή σε μία από αυτές. Η αποδέσμευση από την ΕΕ, ιδιαίτερα σήμερα, αν είναι να έχει περιεχόμενο υπέρ των εργαζομένων, δεν μπορεί, παρά μόνο να επιβληθεί με την μαζική δράση της εργατικής τάξης. Αυτή είναι και η μόνη πραγματική έξοδος από την κρίση υπέρ των λαϊκών συμφερόντων. Και αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει και μπορεί να ανοίξει στη νέα φάση, μέσα από την πάλη του εργατικού κινήματος ενάντια στα αντεργατικά μέτρα του μνημονίου και τον αγώνα για την ανασυγκρότηση του ταξικού εργατικού κινήματος, πρώτα από όλα μέσα στους χώρους δουλειάς.
Ταυτόχρονα η ίδια η καπιταλιστική κρίση και οι εκβολές αυτής, σε διεθνικό και εθνικό επίπεδο, είναι που επιτάσσουν, την ένταση της κοινωνικής, πολιτικής και θεωρητικής πάλης, ώστε να αναδυθεί το κομμουνιστικό πρόταγμα, ως η μόνη ρεαλιστική, χειραφετητική διέξοδος, για τον κόσμο της εργασίας και τον λαό. Η μάχη για την βελτίωση της ζωής των εργαζόμενων, είναι ανάγκη να πραγματώνεται, σε σύνδεση με την υλική αποκρυστάλλωση της στρατηγικής της κομμουνιστικής προοπτικής, ως υπαρκτής , παρούσας άρνησης του κανιβαλικού καπιταλισμού και ως θετική απόφανση, στην δυνατότητα ενός μέλλοντος κοινωνικής και πολιτικής απελευθέρωσης.
Πρόκειται για μια ενιαία ιστορική πορεία, όπου η απελευθερωτική κομμουνιστική αφήγηση από ενδεχόμενη πιθανότητα, μπορεί να μετουσιωθεί σε υπαρκτή δυνατότητα, διαρρηγνύοντας την κοινωνική, πολιτική και θεωρητική αφήγηση του καπιταλισμού, αναδεικνύοντας την μαρξιστική θεώρηση της ιστορίας και την κομμουνιστική οργάνωση της κοινωνικής ζωής, ως το συνολικό αντίπαλο δέος απέναντι σε ένα σύστημα που διαλύει, περιθωριοποιεί και εξευτελίζει τον κόσμο της εργασίας, ώστε να συνεχίσει να διαιωνίζεται, ως διηνεκής και ατελεύτητη ολοκλήρωση, της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας των καπιταλιστών.Τόσο η ιστορική αναγκαιότητα, όσο και η ιστορική δυνατότητα υφίστανται αμφότερες. Το επίδικο παραμένει να αποκρυσταλλωθούν, ως υπαρκτή κοινωνική και πολιτική δυναμική .
Σε κάθε περίπτωση, οι εκμεταλλευόμενες τάξεις, δεν έχουν άλλη επιλογή, παρά να συμβάλλουν με την συμμετοχή τους και την δράση τους, στην πλειοψηφική εμφάνιση ενός εργατικού και κομμουνιστικού ρεύματος, που δεν θα υποταχθεί στον δυσμενή συσχετισμό δύναμης, που δεν θα αυτομολήσει από τις γραμμές της εργατικής τάξης, που θα έχει ως μόνο κριτήριο ύπαρξης του, την μέχρι τέλους υπεράσπιση των αναγκών και των συμφερόντων της.
Για αυτό και σε αυτές τις εκλογές των μνημονιακών καλλιστείων, είναι κρίσιμο, να στηριχθεί εκείνη η φωνή,πέρα από επιμέρους διαφωνίες και διαφοροποιήσεις, που με συνέπεια έβαλε το ζήτημα της αποδέσμευσης από την Ε.Ε και της εργατικής εξουσίας και που αποκάλυψε τον ρόλο της Σοσιαλδημοκρατίας του ΣΥΡΙΖΑ. Η μόνη δύναμη που ουσιαστικά παρεμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα, το βασικό πεδίο συγκρότησης της εργατικής τάξης. Και αυτή η δύναμη είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, το ΚΚΕ.
Σημειώσεις:
1) Το αριστερό μνημόνιο και το τέλος των ψευδαισθήσεων, http://praxisreview.gr/index.php/2015-04-20-20-06-27/66-2015-08-23-19-50-28
2) http://www.jmilios.gr/o-syriza-meta-to-oxi-kai-mnimonio-3/
3) http://iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=21605:delhmhtros-pragmata&catid=83:aristera&Itemid=200
5) http://iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=21735:glezos-dhlvsh&catid=81:kivernisi&Itemid=198
8) http://iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=21339:swthrhs-mellon&catid=72:dr-ekdilosis&Itemid=279
