«Ο θάλαμος αρ. 6»

«Στον πόνο απαντώ με φωνή και δάκρυα, στην παλιανθρωπιά με αγανάκτηση, στην σιχαμάρα με αποστροφή. Κατά την άποψη μου, αυτό ονομάζεται ουσίας της ζωής»

 Η νουβέλα «Ο θάλαμος αρ. 6» αποτελεί μια τομή στην πνευματική και λογοτεχνική εξέλιξη του Τσέχοφ. Πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ρούσκαγια Μισλ το Νοέμβριο του 1892. Ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος αναφέρει πως πολλοί κριτικοί διέκριναν ότι μ’ αυτή του τη νουβέλα ο Τσέχοφ αποκόπηκε από την τολστόια επιρροή κι έκτοτε διέγραψε τη δική του μοναδική λογοτεχνική πορεία.

Σε μια, λοιπόν, ανώνυμη πόλη της ρωσικής επαρχίας υπάρχει ένα δημοτικό νοσοκομείο στο οποίο επί μια 20ετία εργάζεται ως γιατρός διευθυντής ο Αντρέι Εφίμιτς Ράγκιν. Στο νοσοκομείο αυτό, το οποίο περιγράφεται σαν ένα εγκαταλελειμμένο από τις αρχές της πόλης ίδρυμα, υπάρχει μια πτέρυγα στην οποία στεγάζεται ο Θάλαμος αρ. 6. Εκεί «φιλοξενείται», όπως θα λέγαμε σήμερα, η ψυχιατρική κλινική-άσυλο του Νοσοκομείου. Στο θάλαμο αυτό διαμένουν πέντε νοσηλευόμενοι με τη διάγνωση «τρελοί».

«…Αν δε φοβάστε μήπως βγάλετε φουσκάλες απ’ τις τσουκνίδες, ελάτε να προχωρήσουμε απ’ το στενό μονοπάτι (…) και να δούμε τι γίνεται μέσα»

Μεταξύ των πέντε τρόφιμων ξεχωρίζει ένας  υγιής ο Ιβάν Ντρίμιτς Γκρόμωφ, επαναστάτης με όραμα, με λογισμό και όνειρο, ευαίσθητος, με αγάπη για τη ζωή, αλληλέγγυος με τους άλλους. Βρίσκεται εκεί γιατί πληρώνει το δικό του τίμημα. Η εύθραυστη ψυχολογική του κατάσταση του έχει υποβάλλει ένα μόνιμο παθολογικό άγχος, μόνιμη ανησυχία και κρίσεις πανικού που εναλλάσσονται με τις περιόδους της κατάθλιψής.   «Μιλάει για την ανθρώπινη προστυχιά, για την βία που φιμώνει την αλήθεια, για την ομορφιά της ζωής που, με τον καιρό της θα έρθει πάνω στην Γη, για τα κάγκελα στα παράθυρα που θυμίζουν κάθε λεπτό την ηλιθιότητα και ασπλαχνία των βιαστών».

Τους επιβλέπει ο Νικήτας, ο οποίος με την συμπεριφορά του εκφράζει την πιο ακραιφνή κατασταλτική βία εμποτισμένη με την αξία του καθήκοντος και της «τάξης». Όπως θα έλεγε ένας Έλληνας συγγραφέας που έζησε για χρόνια στο Δαφνί: «Οι νοσοκόμοι που είναι στο ψυχιατρείο […] δεν είναι σαν τους νοσοκόμους που ξέρει ο καθένας, που ξέρουν ν’ αλλάζουν πληγές, να κάνουν ενέσεις και γενικά να περιποιούνται έναν ασθενή. Αυτοί είναι γεροί άντρες με σκληρή καρδία που ξέρουν να δέρνουν τους τρελούς, όπως ο θηριοδαμαστής τα θηρία του».

Ο Τσέχωφ, γιατρός στο επάγγελμα, παιδί μια φτωχής οικογένειας που έχει υποστεί τη σκληρή αντιμετώπιση και την κακοποίηση από τον πατέρα-αφέντη. Φυματικός από τα 25 με συνεχείς αιμοπτύσεις βρήκε διέξοδο στη δουλειά και την τέχνη προσπαθώντας να ξεπεράσει τις αντιξοότητες της ζωής και της αρρώστιας.

Ένα συνταρακτικό δείγμα γραφής αποτελεί ο «Θάλαμος αρ. 6» (1892). Μετά από επτά περίπου δεκαετίες (1964) το μετέφρασε στα ελληνικά ο Άρης Αλεξάνδρου που ξεκινούσε τη λαμπρή σταδιοδρομία του ως μεταφραστής της ρωσικής λογοτεχνίας. Η επανέκδοση τώρα του «Θαλάμου αρ. 6» πιθανόν να αποτελέσει την απαρχή μιας νέας ανάγνωσης αυτού του έργου εμπλουτισμένης με τη σύγχρονη εμπειρία μας.

Κυκλοφορεί από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΚΟΒΟΣΤΗ