Ο ΣΥΡΙΖΑ και τα “γουέστερν-σπαγγέτι”

Του Διονύση Ελευθεράτου –

Το πιστόλι είναι πάνω στο τραπέζι» είχε πει ο ανεκδιήγητος Γ. Α. Πα­πανδρέου, την εποχή που παρέδι­δε την ελληνική κοινωνία και οικο­νομία στον «νόμο του λιντς», του ΔΝΤ. Επί ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, όμως, το περί πιστο­λιών «στάτους» ανατράπηκε: Μπορεί να μην σκί­στηκαν μνημόνια, σκίστηκαν όμως οι έως τότε γνωστές οδηγίες γραφής σεναρίων για …«γουέ­στερν-σπαγγέτι»!

Εξηγούμαστε: Σταθερή ιδέα στα «γουέστερν- σπαγγέτι» ήταν η αξιοποίηση των αντιθέσεων των «τρίτων». Θυμάστε πώς άρχιζε Ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος; Με τον Λι Βαν Κλιφ, τον «Κακό», να ξεπαστρεύει δυο τύπους, έκαστος εκ των οποίων τον είχε πληρώσει για να σκοτώσει τον άλλον. «Όταν πληρώνομαι τελειώνω πάντα τη δουλειά», είπε με σαρδόνιο χαμόγελο στον κα­θένα τους ο Λι Βαν Κλιφ, λίγο προτού τον σκο­τώσει. Ή, αν προτιμάτε, προτού «μεταρρυθμίσει» την …ύπαρξή του, όπως θα έλεγε και ο Κατρού­γκαλος για τα κουφάρια του ΕΚΑΣ και των επι­κουρικών συντάξεων. Στο Για μια Χούφτα Δολάρια, πάλι, είχαμε την «καλή» εκδοχή της αξιοποίησης αντιθέσεων. Ελίχθηκε ευφυώς ο Κλιντ Ίστγουντ ανάμεσα στις εγκληματικές οικογένειες Ρόχο και Μπάξτερ, εκμεταλλεύτηκε τον μεταξύ τους αμεί­λικτο ανταγωνισμό και τελικά τις κατέστρεψε αμ­φότερες. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, βεβαί­ως, δεν θα εξολόθρευε κανέναν. Τη δική μας κοινωνική-οικονομική εξολόθρευση υποτίθεται πως θα τερμάτιζε, αξιοποιώντας μεταξύ άλλων, τις αντιθέσεις που εκδηλώνονταν και εκδηλώνο­νται (εσχάτως, μάλιστα, με ιδιαίτερη επιθετικότη­τα) στο «απέναντι μπλοκ». Τελικά τι συνέβη, ή, για να ακριβολογούμε, τι συμβαίνει –ανελλιπώς– από τον Ιανουάριο του 2015 και εντεύθεν; Πήγε πε­ρίπατο το …περί αντιθέσεων θέσφατο των «γουέ­στερν-σπαγγέτι». Τα «σπαγγέτι» δεν στάθηκαν σε κανένα λαιμό των άλλων, αντιθέτως έγιναν θηλιές που σφίχτηκαν στο δικό μας λαιμό. Είτε πρόκειται για τις αντιθέσεις μεταξύ ΔΝΤ και ΕΕ (πρακτικά, Ουάσινγκτον και Βερολίνου) είτε για τις «ενδο- ευρωπαϊκές», το «δια ταύτα» παρέμεινε σταθερό: Κάθε φορά, σε κάθε κρίσιμη στιγμή, η ελληνική κυβέρνηση αντιμετώπιζε η χειρότερη δυνατή εκ­δοχή των αξιώσεων των «άλλων». Εκείνοι υπε­ρέβαιναν ή παρέκαμπταν τις διαφορές τους, βρί­σκοντας κοινή συνισταμένη σε απαιτήσεις τόσο πιο επαχθείς, όσο καθαρότερα φαινόταν πως η ελληνική πλευρά, παρά τις «αντιστασιακές» της διακηρύξεις (που κι αυτές όλο και λιγόστευαν), εμπράκτως υποχωρούσε. Όσο διαυγέστερα φαι­νόταν ότι δεν διέθετε σχέδιο, βούληση, στρατηγι­κή για κάτι άλλο. Ενδεικτικά και ολίγον …σημει­ολογικά, μπορεί κανείς να θυμηθεί κάτι που πα­ραπέμπει στις τελευταίες ημέρες πριν από την προκήρυξη του δημοψηφίσματος της 5^ης Ιουλίου 2015: Το έγγραφο των φρικαλέων αξιώσεων (εκ μέρους όλου του «μπλοκ» των πιστωτών) το πα­ρέδωσε στον Αλέξη Τσίπρα ο Ζαν Κλοντ Γιούν­κερ. Ο θεωρηθείς –από διάφορους …χαζοχαρού­μενους– και ως σχετικά «καλός» απέναντί μας…

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζει η εξέλιξη των τοποθετήσεων της Ουάσινγκτον. Εί­ναι αλήθεια ότι στις αρχές του 2015, οι δηλώσεις του Μπαράκ Ομπάμα στο CNN, για την Ελλά­δα, έδιναν το έναυσμα για ένα πάρτι ψευδαισθή­σεων. «Δεν μπορείς να συνεχίσεις να στύβεις χώ­ρες που βρίσκονται σε ύφεση» είπε και συνέχισε: «Είναι πολύ δύσκολο να γίνουν αυτές οι αλλαγές (σ.σ: οι διαβόητες «μεταρρυθμίσεις»), αν το επίπε­δο διαβίωσης των πολιτών έχει πέσει κατά 25%». Προφανώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ υπολόγιζε τη συνολική συρρίκνωση του ΑΕΠ, διότι σε όρους εισοδήματος οι απώλειες ήταν μεγαλύτερες. Άρ­χισε λοιπόν τότε, αρχές Φεβρουαρίου του 2015, να «καρφώνεται» σε ορισμένα πολιτικώς αφελή μυαλά η ιδέα ότι η Ουάσινγκτον θα «γινόταν μπί­λιες» με το Βερολίνο για χάρη της Ελλάδας… Λί­γους μήνες αργότερα, ο ίδιος ο Ομπάμα ζητούσε επιτακτικά από την Αθήνα μεταρρυθμίσεις «αλά Ρέντσι» στα εργασιακά. Ότι ακριβώς έπραττε και το ΔΝΤ, δηλαδή. Και συνέχισε έτσι… Ανεξήγη­τη μεταστροφή; Κάθε άλλο. Κι ας «έπεσαν από τα σύννεφα» όσοι ήταν ανίκανοι ή απρόθυμοι να αντιληφθούν, όχι μόνο την ίδια τη φύση των δι­αφορών Ουάσινγκτον-Βερολίνου και το τι αυτές (δεν) θα επέφεραν, αλλά και τη στοιχειώδη πολι­τική «αλφαβήτα». Διότι, που να πάρει η ευχή, οι ΗΠΑ ενδιαφέρονταν πρωτίστως για τη διατήρη­ση ενός μίνιμουμ οικονομικής σταθερότητας στην Ευρωζώνη (ώστε να μην επηρεαστούν δυσμενώς οι ίδιες) και φυσικά για την αποτροπή κάθε ελλη­νικής λοξοδρόμησης από την «δέουσα» γεωπολι­τική ρότα. Αφ’ ης στιγμής διαπίστωσαν οι ΗΠΑ ότι η Αθήνα τελικά δεν θα τολμούσε να «ταράξει τα νερά», κατά τρόπο ανησυχητικό για τις ίδιες, φυσικό ήταν να πιέσουν την ελληνική πλευρά να συμμορφωθεί μια ώρα αρχύτερα.

Γιατί να ζητάς ευγενικά από τον ισχυρό να προσέξει μήπως εξωθήσει τον «μικρό» στα άκρα, εάν έχεις πάρει χαμπάρι ότι ο «μικρός» έχει –ου­σιαστικά– αποδεχθεί το ρόλο του αγκιστρωμένου ψαριού; Ευκολότερο είναι να σπρώξεις το ψάρι προς τα ενδότερα της βάρκας και να ξεμπερδεύ­εις. Αυτό και έγινε. Με τις «προσδοκίες» που πε­ριβάλλουν την επικείμενη επίσκεψη Ομπάμα θα ασχοληθούμε σε άλλο σημείωμα. Προς το παρόν, αρκεί η υπόμνηση της κατάληξης της …εμπνευ­σμένης «στρατηγικής», που λίγο έλλειψε να «ντύ­σει» τον Μπαράκ τσολιά, όπως έκαναν κάποτε (1977) ορισμένοι σκιτσογράφοι, εδώ στην Ελ­λάδα, με τον Τζίμι Κάρτερ…

ΠΡΙΝ