ΝΟΝΑ, Η ΜΑΜΑ ΠΑΤΡΙΔΑ

Πριν 14 χρόνια περίπου, παιζόταν στη «χορτασμένη» από το μεγαλείο των επικείμενων Ολυμπιακών Αγώνων και του σημίτικου εκσυγχρονισμού Ελλάδα, από έναν εντυπωσιακά εξαιρετικό θίασο, η «Νόνα» του Ρόμπερτ Κόσα. Η νόνα είναι η υπερήλικη γιαγιά μιας οικογένειας Ιταλών μεταναστών στην Αργεντινή. Τρώει τα πάντα, τρώει συνέχεια, υπερχρεώνει τα παιδιά της που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στην βουλιμία της, ώσπου στο τέλος «τρώει» και τα ίδια. Αν η περιγραφή, ως στιγμής, σας φαίνεται μεταφορά και σας θυμίζει κάτι, περιμένετε να δείτε και τη συνέχεια.

Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτού του έργου, του τόσο μαεστρικά γραμμένου, που ξεκινά ως μαύρη κωμωδία και καταλήγει σε δράμα, δεν μπορείς ούτε στιγμή ως θεατής να μισήσεις την αστεία και γλυκιά γριούλα, παρόλο που η αηδιαστική λαιμαργία της ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια σου. Νιώθεις ό, τι και τα εγγόνια της: λύπηση και ενοχές. Νιώθουν το βάρος της να τους πιέζει, ασφυκτιούν μπροστά στο συναισθηματικό βάρος της ευθύνης προς την οικογένεια. Και θέλουν να το αποτινάξουν, να την ξεφορτωθούν, να τη σκοτώσουν ακόμα. Αλλά δεν τα καταφέρνουν, ίσως επειδή η δική τους ατολμία και αδυναμία την κάνουν να επιστρέφει. Πάντα. Κραταιά.

Η αλληγορία σε κάνει να χαμογελάς αμήχανα; Ναι, η νόνα, η γλυκιά γριούλα, είναι η μαμά πατρίδα. Ο Κόσα δεν το κρύβει, αντιθέτως θέλει να τονίσει ότι τρώει τα παιδιά της. Νομοτελειακά, θα τρώει τα παιδιά της, ποια όμως; Τρώει αυτά που ήσαν άτολμα και δειλά. Και που αυτή τους η δειλία υπερίσχυσε των άλλων. Πριν λίγες μέρες είδα ξανά αυτή την αριστουργηματική παράσταση, παιγμένη από ερασιτεχνικό θίασο, με την εξής σοκαριστική σκηνοθετική «λεπτομέρεια». Οι ηθοποιοί που υποδύονταν τα παιδιά και τα εγγόνια της νόνα φορούσαν μάσκες.

Μάσκες, γιατί πίσω από αυτές είμαστε όλοι εμείς. Και οι δειλοί και οι τολμηροί. Και οι ανεκτικοί με τη λαιμαργία της μητέρας πατρίδας και οι θυμωμένοι. Γιατί όλοι μας δεν τολμάμε να θίξουμε τα ιερά και τα όσιά της. Παίζουμε κατά γράμμα τον ρόλο που έγραψε για μας αυτός ο ευφυής συγγραφέας, και οδηγούμαστε στη νομοτέλεια για την οποία μας έχει προειδοποιήσει.

Η νόνα παίζεται, έμαθα, ξανά φέτος στην Ελλάδα. Σε μια άλλη Ελλάδα τώρα, αυτή της κρίσης. Παίζεται για να θυμίσει, αλλά κυρίως για να πραγματώσει την ουσία του θεάτρου: συνομιλητής, συνοδοιπόρος και πρωτοπορία των καταπιεσμένων αυτού του κόσμου, όπως μπορεί να είναι.  Κι έτσι, η ευφυΐα του Κόσα, και του κάθε συγγραφέα, η δημιουργικότητα του θιάσου γίνονται συλλογική ευφυΐα και δημιουργικότητα.  Μας κουνά το δάχτυλο, αλλά διόλου δεν θέλει αυτό: θέλει να σκοτώσουμε τη νόνα και να χορέψουμε ένα ταγκό στο τέλος αυτού του δράματος.

 Παραπληροφόρηση | https://2467kollontai.wordpress.com

* To κείμενο γράφτηκε 05/11/2013