inred.gr Εναλλακτική ενημέρωση
– Οι εργάτες έλεγχαν την απεργία. Εμείς οι εργάτες.
– Στη χώρα μας προετοιμάζεται η εγκαθίδρυση της φασιστικής διχτατορίας. Οι εργαζόμενοι, απεργώντας, διεκδικούν το δικαίωμα για δουλειά και υπερασπίζονται τις ελευθερίες τους. Καμία άλλη περίοδος δεν έχει να παρουσιάσει τόσες μαζικές κινητοποιήσεις, ταξικές συγκρούσεις και απεργίες.1934 Ιανουάριος, 200 φυματικοί καπνεργάτες στη Θεσσαλονίκη, καταλαμβάνουν τα γραφεία του Ταμείου Ασφαλίσεων Καπνεργατών. Η αστυνομία σπάζει την πόρτα, γίνονται 200 συλλήψεις. Δολοφονική επίθεση κατά των φυλακισμένων κομμουνιστών στου Συγγρού. Διαδήλωση εργατών στη Λάρισα. Απεργία μεταλλωρύχων στο Λαύριο. Απεργία υφαντουργών στο Βόλο. Δίκη της «Κοινωνικής Αλληλεγγύης» και απόφαση που διατάσσει τη διάλυση της. Αγρότες καταλαμβάνουν, στα Αλώνια της Κατερίνης, αγροτικές εκτάσεις. Επίθεση φασιστών και Τριεψιλιτών στο εκλογικό κέντρο του Ενιαίου Μετώπου στην Αθήνα.
48ωρη απεργία των τροχιοδρομικών και αυτοκινητιστών στην Αθήνα, ενάντια στη ληστρική «Πάουερ». Συγκρούσεις εργατών με φασίστες στη Σταδίου, Δουργούτι και Καισαριανή. 100 εργάτες στην Αθήνα αμπαρώνονται στο εκλογικό τους κέντρο, η αστυνομία καταλαμβάνει το κέντρο με αντλίες και πιστολιές. – «Το Μάη του 1934, οι λιμενεργάτες και μυλεργάτες της Καλαμάτας, κάνανε απεργία. Πρόσφυγες οι περισσότεροι, όλοι με μόνη περιουσία τα μπράτσα τους, δεν είχανε να διαλέξουν. Θα παλεύανε για το ψωμί που τους παίρνανε». (εξαιρετική αναφορά και εδώ)
ΤΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΑΙΜΑΤΟΒΑΜΕΝΗΣ ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ
Το 1934 ήταν μια χρονιά όπου τα κοινωνικά κινήματα βρίσκονταν σε αναβρασμό. Απανωτές απεργίες και εξεγέρσεις εργατών-κρατουμένων πονοκεφαλιάζουν το κράτος. Αναφορικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα εξής: 2/1/1934 Στάση και μαζική απεργία πείνας των κρατουμένων στις φυλακές του Συγγρού, Ακραίου κ.α. 7/1/1934. Κινητοποιήσεις εργατών και επαγγελματιών κατά τις εταιρίας ηλεκτροδότησης ‘’Πάουερ’’. 17/1/1934 Απεργία των μεταλλωρύχων στο Λαύριο. 20/1/1934 Στις Σέρρες καταλαμβάνεται από άνεργους καπνεργάτες το κτήριο του ταμείου ανεργίας. 16/2/1934 Στην Θεσσαλονίκη άνεργοι καπνεργάτες και αρτεργάτες επετέθησαν στο γραφείο Ευρέσεως Εργασίας, στην γενική Διοίκηση και την Δημαρχία.
Το λιμάνι της Καλαμάτας βρισκόταν σε αναβρασμό για τουλάχιστον δύο χρόνια. Αιτία του αναβρασμού ήταν η ‘’ρουφήχτρα’’ που εγκατέστησαν στην προβλήτα τα αφεντικά των αλευρόμυλων ‘’Ευαγγελίστρια’’ Πάστρας και Τραβασάρας. Η ρουφήχτρα εγκαταστάθηκε από 1928 αλλά η τελειοποίηση της καθώς και οι νέες αλυσιδωτές ανάγκες που αυτή έφερνε στην παραγωγή είχε σαν αποτέλεσμα οι φορτοεκφορτωτές να απασχολούνται για τέσσερα ακόμα χρόνια. Από το 1932 η κατάσταση στο λιμάνι οξύνεται καθώς οι φορτοεκφορτωτές τον Οκτώβριο κηρύττουν απεργία και απαιτούν εκ παρατροπής εργασία για να μην χάσουν κάποιο συνάδελφοι την δουλειά τους. Τα αφεντικά απορρίπτουν το αίτημα και οργανώνουν απεργοσπαστικό μηχανισμό. Οι ξυλοδαρμοί και τα μαχαιρώματα των απεργών με την αστυνομία και τους απεργοσπάστες είναι καθημερινό φαινόμενο. Το σκηνικό αυτό κρατάει ένα μήνα με το λιμάνι να έχει παραλύσει καθώς οι ιδιοκτήτες φορτηγίδων κηρύσσουν λοκ αουτ. Στις αρχές του 1933 οι λιμενεργάτες κατεβαίνουν σε απεργία ζητώντας να μην λειτουργήσει η ‘’ρουφήχτρα’’ ή να αποζημιωθούν όσοι απολυθούν. Τον Σεπτέμβρη του 1933 η εκφόρτωση ενός καραβιού γίνεται η αφορμή να σκοτωθεί από πυροβολισμό ο Κ. Καλογεράκος ιδιοκτήτης μιας φορτηγίδας από τον Απ. Διαμαντόπουλο που ήταν πρόεδρος της Ένωσης Φορτοεκφορτωτών Λιμένος. Μέσω της συνεχιζόμενης όξυνσης στο λιμάνι οι κρατούντες οδηγούνται στις 26 Απριλίου σε σύσκεψη υπό τον αντιπρόσωπο του Υπ. Εργασίας και αποφασίζουν την μείωση των λιμενεργατών από 340 σε 140, ίδρυση ταμείου σύνταξης σε όσους ήταν μεγαλύτεροι από 40 χρονών και αποχωρούσαν καθώς και αποζημίωση των εργατών με το ποσό των 5 δραχμών για κάθε κιλό που θα ξεφόρτωνε η ρουφήχτρα. Οι αποφάσεις δεν βρίσκουν σύμφωνους τους εργάτες με κύριο σημείο διαφωνίας την αποζημίωση των 5 δραχμών ενώ οι ίδιοι επιθυμούσαν 8 δραχμές.
Οι πρώτες μέρες του Μάη του 1934 βρίσκουν την Καλαμάτα σε απεργιακό κλοιό. Οι εργαζόμενοι της Ελληνικής Εταιρίας Οίνων και Οινοπνευμάτων ξεκινούν τον απεργιακό κλοιό στην πόλη και μετά από μάχες με την αστυνομία συλλαμβάνονται 19 απεργοί. Να σημειωθεί ότι αυτή η απεργία έληξε τον Ιούνιο μετά από άγρια καταστολή της ίδιας της εργοδοσίας με μπράβους και απεργοσπάστες. Αυτή η νίκη των εργοδοτών έδωσε την ευκαιρία στο διευθύνων σύμβουλό της εταιρίας Επαμεινώνδα Χαρίλαο να υπενθύμιση στο Εμπορικό Επιμελητήριο Αθηνών ότι «εάν εις όλας τας αναλόγους περιστάσεις ο εργοδοτικός κόσμος ηκολούθει σταθεράν τακτικήν δια την αντιμετώπισιν παρομοίων αναρχικών εκδηλώσεων, αυταί θα εξέλιπον».
Η ΑΠΕΡΓΙΑ ΚΑΙ Η ΒΙΑΙΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΗΣ
Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ της επόμενης 10/5/1934, περιγράφει τις κρίσιμες στιγμές της μάχης ως εξής: «Ένας λιμενεργάτης μέσα στη μαούνα είναι βαριά τραυματισμένος. (…) Ο εργάτης που τράβαγε το κουπί της βάρκας πέφτει νεκρός και άλλοι τραυματισμένοι μέσα στη μαούνα (…) Οι εργάτες που βρίσκονται στην ξηρά πυροβολούμενοι από το οπλοπολυβόλο δεν υποχωρούν. Με ρόπαλα και πέτρες επιτίθενται φωνάζοντας: “Κάτω οι δολοφόνοι! Κάτω οι τύραννοι! Κάτω οι φασίστες!”. Η θεριστική βολή και τα πυρά ομαδόν συνεχίζονται. Άλλοι δύο εργάτες ξαπλώνονται νεκροί στο πλακόστρωτο.
Ο υπολοχαγός Στεφανάκος φυτεύει μια σφαίρα στο κορμί του ξαδέρφου του λιμενεργάτη Στεφανάκου (…) Το πυρ συνεχίζεται με μανία. Οι εργάτες διασκορπίζονται, αλλά πάλι ξανασυντάσσονται. Άλλοι πέφτουν στη θάλασσα για να σώσουν τους δικούς τους, που για να γλυτώσουν από τους πυροβολισμούς είχαν πέσει από τη μαούνα στη θάλασσα.
Τα πτώματα των σκοτωμένων οι εργάτες τα βγάζουν από τη θάλασσα και συγκεντρώνονται φωνάζοντας: “Κάτω οι δολοφόνοι! Κάτω οι τύραννοι!” (…) Βάζουν τα πτώματα πάνω σε μια σκάλα ενώ ένα αυτοκίνητο μεταφέρει εφτά θανάσιμα τραυματισμένους στην κλινική του Μάντζαρη. Οι εργάτες, με τα πτώματα των σκοτωμένων με κόκκινες και μαύρες σημαίες από τα τσεμπέρια των γυναικών ξεκινούν για την πόλη φωνάζοντας: “Ατιμοι δολοφόνοι. Θα μας το πληρώσετε”.
Όλοι οι εργάτες τραγουδούν το πένθιμο εμβατήριο: “Επέσατε θύματα αδέρφια εσείς”… και η μάζα όλο και μεγαλώνει ανεβαίνοντας από την οδό Αριστομένους για την Καλαμάτα (…) Οταν το αυτοκίνητο που μετέφερε τους τραυματίες έφτασε έξω από την κλινική του Μάτζαρη, πέθαναν οι δύο από αυτούς»…
Στις 17 Δεκεμβρίου άρχισε στο Πλημμελειοδικείο Καλαμάτας η δίκη των έξι κατηγορουμένων εργατών ως πρωταιτίων για τα γεγονότα της 9ης Μαΐου. Το εργατικό κέντρο Καλαμάτας κήρυξε πανεργατική απεργία για τις άδικες κατηγορίες κατά των εργατών. Η απόφαση που βγήκε τον Γενάρη του 1935, έκρινε ενόχους 4 από αυτούς και τους καταδίκασε σε φυλάκιση 18 μηνών και σε 2 χρόνια εξορία στον Άγιο Ευστράτιο. Το κράτος για άλλη μια φορά έδειξε το σκληρό και αντιανθρώπινο πρόσωπό του. Κανένας από τους στρατιωτικούς, τους αστυνομικούς, ή τους πολιτικούς δεν διώχθηκε ποινικά.
Πρέπει να σημειωθεί ότι αν και ολόκληρος ο λαός έτρεφε αισθήματα αλληλεγγύης για τους εξεγερμένους λιμενεργάτες της Καλαμάτας, η διασπασμένη τότε ΓΣΕΕ δεν κατάφερε να εξαγγείλει ούτε καν απεργία κατά τις ημέρες των συγκρούσεων, αλλά πολλές μέρες αργότερα στις 16 Μαΐου κήρυξε στάση εργασίας για μια ώρα!!! Μόνο στην Θεσσαλονίκη έγιναν σχεδόν ταυτόχρονα απεργιακές κινητοποιήσεις από κάποια σωματεία τις πόλης. Για το φαινόμενο αυτό, της «αδιαφορίας» των αρχισυνδικαλιστών αλλά και για το ότι τα γεγονότα της Καλαμάτας είναι σήμερα πολύ λίγο γνωστά, ακόμα και στην ίδια την πόλη, υπάρχει μία και μόνη εξήγηση: Κάθε αυθόρμητη και αληθινή έκρηξη της κοινωνίας που συμβαίνει, αδέσμευτη από ιδεολογικές γραμμές και δίχως καθοδηγητές, ακόμα και ως ανάμνηση, είναι επώδυνη γι’ αυτούς που έχουν την εξουσία και για όσους ελπίζουν ότι θα την αποχτήσουν. Οι κομματικοί μηχανισμοί που έχουν αναλάβει εργολαβικά την «καταγραφή-κατασκευή» της ιστορίας των κοινωνικών αγώνων στον ελλαδικό χώρο, είναι σίγουρο ότι θα ήθελαν να ξεχαστεί η εξέγερση της Καλαμάτας γιατί καθόλου δεν ευνοεί το κλίμα «εθνικής συναίνεσης» δηλαδή το κλίμα κοινωνικής υποταγής που καλλιεργούν. Εξ άλλου, τα γεγονότα στην Καλαμάτα έχουν τα χαρακτηριστικά μιας εξέγερσης που σαφέστατα στρέφεται και ενάντια στην μηχανή, δηλ. στην ίδια τη βιομηχανοποίηση, και έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις ιδεολογικές κατασκευές του βιομηχανικού εργάτη, που τον θέλουν να υποτάσσεται στο φετίχ της μηχανής και της «προόδου».
Υγ. Αυτή η εξέγερση δεν αναζητά πολιτικούς σπόνσορες γιατί οι άνθρωποι που την έκαναν δεν συντάχθηκαν κάτω από καμιά κομματική ομπρέλα. Είναι γεγονός πάντως ότι από το 31′ και για λίγα χρόνια ακόμα οι λεγόμενοι αρχειομαρξιστές είχαν μεγάλη επιρροή στην Καλαμάτα ελέγχοντας τα σωματεία των μυλεργατών και συμμετέχοντας στο σωματείο των λιμενεργατών. Παρόλα αυτά δεν μπορούμε να δεχτούμε την οικειοποίηση των γεγονότων από τους αρχειομαρξιστές γιατί κάτι τέτοιο θα στερούνταν από σοβαρά στοιχεία και το κυριότερο θα πρόδιδε των αγώνα όλων αυτών που πάλεψαν με ανιδιοτέλεια και χωρίς πολιτικούς και κομματικούς φραγμούς. Φέρνω στην μνήμη την συζήτηση που είχα πριν λίγα χρόνια με τον μπάρμπα Στράτη που σαν λιμενεργάτης συμμετείχε στην απεργία και θυμάμαι την θυμωμένη σε ύφος απάντηση του στην ερώτηση: – Ποιος έλεγχε την απεργία;
– Οι εργάτες έλεγχαν την απεργία. Εμείς οι εργάτες. Δεν υπήρχαν κόμματα σε όλα αυτά. | Στον μπάρμπα Στράτη Κισόγλου που στα εκατόν δύο χρόνια από την ζωή του και ένα χρόνο πριν αφήσει την πολυτάραχη ζωή του ευτύχησα να τον γνωρίσω και να μου δώσει κάτι από τον αιώνα του. Αντλήθηκαν κείμενα από “Τα Αλάνια του Νέδοντα”, ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 9, Δεκέμβριος 2002, https://panosz.wordpress.com & http://skourkos2012.blogspot.gr
