Η ΙΘΑΚΗ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ

Είπες· «Θα πάγω σ’ άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα.

Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.

Κάθε προσπάθεια μου μια καταδίκη είναι γραφτή·

κ’ είν’ η καρδιά μου — σαν νεκρός — θαμένη.

Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμόν αυτόν θα μένει.

Όπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω

ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,

που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα».

Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.

Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς

τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·

και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ’ ασπρίζεις.

Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού — μη ελπίζεις—

δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.

Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ

στην κώχη τούτη την μικρή, σ’ όλην την γη την χάλασες.

Κ. Καβάφης |  Η Πόλις

Ένα από τα περισσότερο απελπισμένα γραπτά του Καβάφη και με τους ισχυρότερους συμβολισμούς, πολύ παραπάνω από τη «Μονοτονία», τα «Τείχη» και τα «Παράθυρα».

Έναν αιώνα και παραπάνω τα ίδια ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα για την ανθρώπινη ύπαρξη κι οι ίδιες ψευδαισθήσεις σκορπούν απλόχερα αποτυχίες και απογοητεύσεις.

Ποιος δεν αισθάνθηκε έστω μια φορά ότι δεν τον χωράει ο τόπος; Ποιος δεν αισθάνθηκε ένα φευγιό τις ώρες της  απελπισίας του ως λύτρωση;  – Ποιος κατάφερε όμως φεύγοντας να αλλάξει τη ζωή του; Ποιος λιποτάκτης κέρδισε ποτέ τη μάχη;

Ποια είναι τελικά αυτή η πόλις; Πόσα μεγάλα είναι τα αδιέξοδα της ανθρώπινης μοίρας;

Η άλλη γη κι η «Πόλις» η «καλλίτερη» είναι μονάχα μια ψευδαίσθηση. Είναι ένα ανολοκλήρωτο ταξίδι, ένα ταξίδι που έμεινε στη φαντασία, ένα ταξίδι που δεν ξεκίνησε ποτέ, σε καμία πραγματικότητα. Είναι η ψευδαίσθηση μιας άλλης ζωής, καλλίτερης, φωτεινότερης, περισσότερο γεμάτης, αλλά για την οποία δεν καταφέραμε να κάνουμε κάτι στην πραγματικότητα και βιώνουμε έτσι μια ατέλειωτη φενάκη. Κάθε ψευδαίσθηση είναι μια λιποταξία. Είναι άλλη μια λιποταξία από την πραγματικότητα. Εκούσια ή ακούσια. Όσες προσδοκίες κι εάν γεννούνε «οι άλλοι τόποι» εκείνο το ταξίδι που αξίζει να κάνουμε είναι πρώτα στα μέσα μας. Είναι το ταξίδι της γνώσης. Μετά είναι το μαζί. Μαζί με το διπλανό, τον παραδίπλα, το γείτονα, το φίλο, το σύντροφο στη δουλειά και τη ζωή, το σύντροφο στον αγώνα για μια άλλη γη και μια ζωή ανθρώπινη, δίκαιη και πλήρη.

Ο Καβάφης πέρασε από την απελπισία στην πληρότητα με την «Ιθάκη»  που δίνει την απάντηση στις αδιέξοδα των ψευδαισθήσεων. Η Ιθάκη είναι η απάντηση. Το ταξίδι στην  «Ιθάκη» είναι το ωραίο και το μοναδικό ταξίδι που αξίζει να ζήσει κανείς στη ζωή του. Είναι το ταξίδι της γνώσης και της προσωπικής ολοκλήρωσης. Είναι η βαθιά γνώση που κερδίζεται μέσα στο καμίνι της ζωής κι οδηγεί στην βαθιά αίσθηση ικανοποίησης και πληρότητας κάθε ταξιδευτή.  Είναι οι αγωνίες που μοιραζόμαστε στη κοινή πορεία για την προσωπική και την κοινωνική μας απελευθέρωση.  Κάθε πόλη, κάθε τόπος, κάθε γωνιά μπορεί να γίνει μια ανοιχτή και ζεστή αγκαλιά για τον καθένα.