Η Αναπαράσταση του «Διεφθαρμένου» Έλληνα

«Ο πόλεμος για τον έλεγχο του κόσμου είναι πόλεμος ορισμών… αυτός που πρώτος θα ορίσει το νόημα μιας κατάστασης, επιβάλλει στον άλλον την δική του πραγματικότητα και τον ορίζει, είναι ο νικητής… Εκείνος που ετεροκαθορίζεται, υποτάσσεται και ίσως ακόμα και εξοντώνεται…» «Το Δεύτερο Αμάρτημα», Thomas Szasz.

Η εικόνα του «διεφθαρμένου» έλληνα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην μαζική ενοχοποίηση και στη νομιμοποίηση του νεοφιλελεύθερου μετασχηματισμού της χώρας. Μέσω της νέο-αποικιοκρατικής ιδεολογίας, το ευρωπαϊκό κεφάλαιο επιδιώκει την πολιτική υποταγή, την πολιτική και οικονομική εξάρτηση και την εκμετάλλευση των ανθρώπινων και φυσικών πόρων. Επιπλέον, την απόσπαση της προσοχής από το πολιτικο-οικονομικό σύστημα που παράγει τη διαφθορά: το αντιπροσωπευτικό πολίτευμα και τον καπιταλισμό. Στον πυρήνα της νέο-αποικιοκρατικής ιδεολογίας βρίσκονται τα κλασσικά αποικιοκρατικά μοτίβα: ο εθνικιστικός και πολιτισμικός μεσσιανισμός, και η φιλανθρωπία.

Η ηθική κατακραυγή και καταγγελία του «διεφθαρμένου» έλληνα εξέλαβε διαστάσεις επιδημίας στα εγχώρια και διεθνή ΜΜΕ, δεδομένου ότι-σύμφωνα με την επίσημη ερμηνεία-αφενός κατέστρεψε τη χώρα του και αφετέρου, εξαιτίας του, κινδυνεύει η σταθερότητα της ευρωζώνης και κατ’ επέκταση το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Ειδικά στα εγχώρια ΜΜΕ, ένα πλήθος ηθικών δικαστών-πολιτικοί, τραπεζίτες και καθηγητές, έως ηθοποιοί και τραγουδοποιοί-, με φωνασκίες, καταγγελίες και ανάδειξη σχετικών περιπτώσεων, στοιχειοθετούσαν το «αγιολόγιο» της διαφθοράς, απαιτώντας να στηθεί ο αμαρτωλός στο ηθικό ικρίωμα.

Εκτός από την καταγγελία, η επιδημία εξέλαβε διαστάσεις ηθικής αυτομεμψίας, έτσι ώστε ένα πλήθος «διεφθαρμένων», αυτοβούλως προσέρχονταν στα εθνικής εμβέλειας τηλεξομολογητήρια, εκθέτοντας την προσωπική του διαφθορά και απαιτώντας την παραδειγματική τιμωρία του.

Η διάχυση αυτής της κατασκευασμένης ψύχωσης, κατέλαβε κυριολεκτικά τον κοινωνικό νου, με αποτέλεσμα ο δείκτης της κοινωνικής ψυχικής υγείας να χτυπήσει στο κόκκινο, στα όρια της κατάθλιψης και της αυτοκτονίας. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, η αποδόμηση της ταυτότητας του «έλληνα» είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη κοινωνική παθητικότητα, αφήνοντας ανενόχλητη την πολιτική εξουσία στην υπηρεσία των δανειστών. Η απόδοση της ευθύνης, για την χρεοκοπία της χώρας, στην ηθική συγκρότηση του έλληνα και της ελληνικής κοινωνίας, διέτρεχε τη σκέψη ακόμη και όσων καταφέρονταν εναντίον του δικομματισμού.

Η υποτιθέμενη ηθική ανεπάρκεια του έλληνα-πάντα σε αντιπαραβολή με την ηθική επάρκεια του δυτικοευρωπαίου- εξέλαβε πολιτισμικές διαστάσεις: με βάση έναν υποφώσκοντα κοινωνικό δαρβινισμό, ο ελληνικός πολιτισμός βρίσκεται σε ένα κατώτερο στάδιο εξέλιξης. Μια πιθανή ερμηνεία της έκτασης που πήρε αυτή η ενοχοποίηση έγκειται στο γεγονός ότι, η ελληνική κοινωνία κουβαλώντας το φορτίο της θρησκευτικής ενοχής, είναι ευεπίφορη σε ηθικές επιθέσεις που σχετίζονται με την έννοια της αμαρτωλότητας. Επιπλέον, οι παλιότερες αναπαραστάσεις της ψωροκώσταινας, του ραγιά, του υπό εκσυγχρονισμό ανατολίτη, αποτέλεσαν τη βάση για την κατασκευή του πολιτισμικά «διεφθαρμένου» έλληνα.
Τα επίθετα που προσάπτονταν πια στο έλληνα, ήταν: διεφθαρμένος, αμαρτωλός, άρρωστος, απατεώνας, τριτοκοσμικός, ακαλλιέργητος, ανατολίτης, σοβιετικός, φαύλος, τριφηλός, βολεμένος κτλ., ενώ σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης, ο έλληνας παραμένει μη εκσυγχρονισμένος, μη εξευρωπαϊσμένος, απολίτιστος, μη ορθολογικός, μη επιχειρηματικός, εκτός της επήρειας του διαφωτισμού κτλ..

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι θα έπρεπε να ακολουθήσει την «θεραπεία» των δανειστών-όπως το έθεσε ο πρόεδρος του ΔΝΤ-, αλλά και να υποστεί τις θυσίες που είναι αναγκαίες για τον εκσυγχρονισμό, τον εξευρωπαϊσμό και τον εκπολιτισμό: να δεχθεί την πλήρη φιλελευθεροποίηση της οικονομίας και τη μετατροπή της κοινωνίας, σε εξάρτημα της αγοράς.

Η αναζωπύρωση του ιμπεριαλισμού συνάδει με τις ανάγκες επέκτασης του κεφαλαίου σε νέα πεδία κερδοφορίας. Η άλωση των δημόσιων αγαθών από το ευρωπαϊκό κεφάλαιο-κατά κύριο λόγο γερμανικό-, είναι ανέφικτη χωρίς την υποταγή των ιθαγενών πληθυσμών. Η παράδοση της αποικιοκρατίας προσφέρει τον ιδεολογικό μανδύα ώστε η άγρια εκμετάλλευση να εμφανίζεται ως εξορθολογισμός και εκπολιτισμός: ως το φυσικό αποτέλεσμα αφενός της πολιτισμικής και ηθικής κατωτερότητας των ιθαγενών και αφετέρου της μεσσιανικής φιλανθρωπίας των αποικιοκρατών. Στην νέο-αποικιοκρατία δεν υπάρχουν εκστρατευτικά σώματα και ιεραπόστολοι: τα πρώτα έχουν υποκατασταθεί από τις πολυεθνικές εταιρίες και οι δεύτεροι, από τους οικονομολόγους, τους ιερείς της νέας θρησκείας. Οι πολυεθνικές αναλαμβάνουν την διαφθοροποίηση της κοινωνίας, ενώ οι οικονομολόγοι, μέσα από μια περίεργη συνύπαρξη οικονομικής θεωρίας και προτεσταντικής ηθικής, την ηθική αναμόρφωση των μη παραγωγικών ιθαγενών.

Αφετέρου, η χρήση της λέξης «διεφθαρμένος» με την παραδοσιακή έννοια του όρου-ηθική διαστροφή, απώλεια κάθε ηθικού φραγμού-λειτουργεί παραπλανητικά σε σχέση με την δομική διαφθορά που παράγεται από την δομή του πολιτικο-οικονομικού συστήματος, Ο καπιταλισμός συνεχώς διαφθείρει την δημόσια σφαίρα, την οποία είναι ταγμένο να προασπίζει ένα πολιτικό σώμα που κατέχει την εξουσία μέσω της αντιπροσώπευσης. Έτσι, η διαφθορά παράγεται αέναα και αποδίδεται στα άτομα αντί στο ίδιο το σύστημα, με αποτέλεσμα να εκλαμβάνει ένα συμβολικό χαρακτήρα: η αναπαραγωγή του συστήματος συντελείται με την καταγγελία της διαφθοράς, η οποία αποτελεί την ίδια του τη φύση, την επιδίωξη του κέρδους για το κέρδος, που με τη σειρά της νομιμοποιεί την διαφθορά. Άλλωστε, η γενικευμένη ανομία σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης είναι συνυφασμένη με την εξάπλωση της αντιπροσωπευτικής «δημοκρατίας» και του καπιταλισμού, ταυτόχρονα με τις πολυεθνικές και την οικονομία της αγοράς.

Η κατασκευή «διεφθαρμένων» ατόμων ή λαών επιχειρεί την συγκάλυψη του γεγονότος ότι οι διαφθορείς-ο μητροπολιτικός καπιταλισμός και ιμπεριαλισμός-εκμεταλλεύονται τις χώρες της περιφέρειας, δυνάμει της παγιωμένης δομικής διαφθοράς και ανισότητας, παράλληλα με το φιλελεύθερο θεσμικό πλαίσιο που αποτελεί προϋπόθεση αναπαραγωγής της διαφθοράς.
Ο ορισμός της πραγματικότητας από τους αρχιερείς της διαφθοράς κατασκευάζει αποδιοπομπαίους τράγους, με συνέπεια την περαιτέρω θυματοποίηση των θυμάτων.

Σουλτάνης Γρ. / http://moriasegkomion.blogspot.gr