Δικηγόροι: Καθολική απεργίας διαρκείας

Γιατί αποχή – Οι δικηγόροι προχωράμε σε καθολική αποχή διαρκείας από αυτή τη βδομάδα με αφορμή το νέο ασφαλιστικό που δημοσιοποίησε ο Υπουργός Εργασίας Κατρούγκαλος.

Το ασφαλιστικό είναι ένας βραχνάς για όλους τους φτωχούς δικηγόρους που παλεύουν να μείνουν στο επάγγελμα, είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες είτε ως μπλοκάκηδες είτε ως μισθωτοί. Και είναι στην κυριολεξία βραχνάς γιατί σημαίνει το άγχος της απληρωσιάς των ασφαλιστικών εισφορών ή της πληρωμής κάποιας μηνιάτικης ρύθμισης, την ίδια στιγμή που κοινή πεποίθηση είναι ότι είτε δεν θα πάρουμε ποτέ σύνταξη είτε θα πάρουμε ψίχουλα.

Η απληρωσιά των ασφαλιστικών εισφορών είναι σήμερα κοινή κατάσταση για την πλειοψηφία των συναδέλφων του κλάδου: περισσότερο από το 60% των εγγεγραμμένων δικηγόρων χρωστάμε τις εισφορές μας.

Και ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι γιατί η πλειοψηφία των συναδέλφων βγάζουμε λιγότερα από 10.000 ευρώ το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι, όπως φαίνεται στον διπλανό πίνακα, τα χρήματα αυτά δεν φτάνουν για να καλύψουμε ούτε καν τις βασικές μας ανάγκες (τις οποίες έχουμε υπολογίσει με τη μεγαλύτερη δυνατή αυστηρότητα):

Ετήσια έξοδα (μ.ο.)

Διαβίωση: 537 ευρώ το μήνα * 12 = 6.400 ευρώ

Γραφείο: 250 ευρώ το μήνα * 12 = 3.000 ευρώ

Εισφορές: 250 ευρώ το μήνα * 12 = 3.000 ευρώ

Φόρος: Τέλος επιτηδεύματος = 600 ευρώ

Σύνολο: 13.000 ευρώ + 26% φόρος εισοδήματος από το πρώτο ευρώ

Ετήσια έσοδα: Λιγότερα από 10.000 ευρώ

(και πολλά λέμε)

• Τα 537 ευρώ είναι το νούμερο που δόθηκε από εμπειρογνώμονες των Υπουργείων Ανάπτυξης και Οικονομικών για τον υπολογισμό των μηνιαίων “εύλογων δαπανών διαβίωσης” ενός ενήλικα (χωρίς σύζυγο και χωρίς παιδιά), οι οποίες τόσο μας έχουν απασχολήσει φτιάχνοντας δικόγραφα για πελάτες μας που θέλουν να υπαχθούν στο νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.
• Τα 250 ευρώ τον μήνα για έξοδα γραφείου προκύπτουν από έναν σφιχτό υπολογισμό και περιλαμβάνουν τα πάντα, από νοίκι, κοινόχρηστα, τηλέφωνα μέχρι μικροέξοδα.
• Τα 250 ευρώ για τις ασφαλιστικές εισφορές είναι ο μέσος όρος εισφορών (Ταμείο Νομικών+Επικουρικό+Υγεία και Πρόνοια+Εισφορά Αλληλεγγύης) των συναδέλφων που κυρίως μας ενδιαφέρουν: κάτω από πενταετία (περίπου 140 ευρώ) και πάνω από πενταετία (περίπου 330 ευρώ), μιλώντας ειδικά για τους νεότερους ασφαλισμένους (“μετά το 1992”).
• Μαζί με το τέλος επιτηδεύματος, τα συνολικά έξοδα φτάνουν τα 13.000 ευρώ, στα οποία θα πρέπει να αθροίσει κανείς και τη φορολογία (26% από το πρώτο ευρώ).

Με δεδομένα αυτά, και χωρίς να προσθέτουμε καν τα έξοδα από όσες και όσους έχουν οικογένεια ή αποπληρώνουν κάποιο δάνειο, δεν είναι τυχαίο ότι το πρώτο πράγμα που η κάθε συναδέλφισσα και ο κάθε συνάδελφος “κόβει” είναι η πληρωμή των ασφαλιστικών εισφορών, με συνέπεια να κουβαλάμε πλέον όλοι μας ένα δυσβάσταχτο χρέος που ξεπερνάει – στην πλειοψηφία των περιπτώσεων – τα 10.000 ευρώ. Το χρέος αυτό είναι μια “δαμόκλειος σπάθη”, καθώς υπάρχει πλέον ο κίνδυνος κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων εξαιτίας αποστολής των καταλόγων των οφειλετών από τα ταμεία στο ΚΕΑΟ (Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών).

Στην παγιωμένη αυτή κατάσταση, έρχεται το ασφαλιστικό της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να ολοκληρώσει την προοπτική εξώθησης χιλιάδων δικηγόρων έξω από το επάγγελμα. Τι κάνει κοντολογίς το νέο νομοσχέδιο;

α. Καταρχάς, νομιμοποιεί όλες τις προηγούμενες μειώσεις των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και εφαρμόζει τη μείωση της ασφαλιστικής δαπάνης που αυτές είχαν ψηφίσει. Αυτό είναι κρίσιμο για το δικό μας ταμείο, το οποίο μετά από το μακέλεμα των περιουσιακών του στοιχείων χρηματοδοτείται (και στέκεται πλέον όρθιο) κατά δύο τρίτα από τον κρατικό προϋπολογισμό.

β. Συνδέει τη σύνταξη με τις εισφορές που καταβάλλει ο κάθε ασφαλισμένος. Με τον τρόπο αυτό, όσοι πληρώνουν χαμηλές εισφορές θα πάρουν μια πενιχρή σύνταξη μετά από 40 χρόνια δουλειά, με τον κοινωνικό/αναδιανεμητικό χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος να περιορίζεται πλέον στην βασική σύνταξη (που προς το παρόν ορίζεται σε 385 ευρώ ενώ η Τρόικα πιέζει για συσχέτισή της με εισοδηματικά κριτήρια).

γ. Εξακολουθεί να διογκώνει το χρέος των φτωχών ελεύθερων επαγγελματιών στα ασφαλιστικά ταμεία, αφού ορίζει ως κατώτατη εισφορά ετησίως τα 2.700 ευρώ ανεξαρτήτως εισοδήματος. Δεν υπάρχει, δηλαδή, καμία πρόβλεψη για όσες και όσους απλά δεν έχουν έσοδα για να πληρώσουν τις εισφορές τους.

• Το ύψος των εισφορών αυξάνεται για τους νέους δικηγόρους κάτω από πενταετία που μέχρι σήμερα απολάμβαναν ευνοϊκότερο καθεστώς (μειωμένες εισφορές κατά το ήμισυ): από 1.700 ευρώ, οι νέοι συνάδελφοι θα κληθούν να πληρώσουν το λιγότερο 2.700 ευρώ τον χρόνο.
• Οι συνάδελφοι πάνω από πενταετία με ετήσια εισοδήματα κάτω από 10.000 ευρώ θα δουν μια μικρή μείωση στις ασφαλιστικές εισφορές τους (οι οποίες ανέρχονται πλέον στο 38% του φορολογητέου εισοδήματος με μινιμουμ τα 2.700 ευρώ ετησίως), που είναι το τυράκι για να αποδεχθούν τη νομιμοποίηση και περαιτέρω αύξηση του χρέους τους (το οποίο όπως εξηγησαμε θα εξακολουθεί να συσσωρεύεται) και το πετσόκομμα της σύνταξης που θα λάβουν στο μέλλον (αν τη λάβουν).

δ. Αφαιρεί οποιαδήποτε προοπτική (άλλοι θα τη λέγανε “αυταπάτη”) ότι μετά από κάποια χρόνια θα “ρεφάρουμε” και θα αρχίσουμε να βγάζουμε κέρδη. Κι αυτό γιατί με το 38% του ετήσιου εισοδήματος να πηγαίνει στις ασφαλιστικές εισφορές και το 26% του εισοδήματος να φορολογείται από το πρώτο ευρώ (και μάλιστα πλέον προπληρωμένα), μαζί με τα τέλη και τα διάφορα χαράτσια, ο δικηγόρος ξεκινάει δίνοντας ένα 60% των εσόδων του στο κράτος, πριν καν ξοδέψει το πρώτο ευρώ για τις δικές του ανάγκες διαβίωσης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι με τα νούμερα που δώσαμε στην αρχή, για να ξεκινήσει ένας δικηγόρος να βγάζει κέρδος, κάτι δηλαδή παραπάνω από τα ελάχιστα έξοδα που περιγράψαμε πρέπει να βγάζει τουλάχιστον 19.000 ευρώ τον χρόνο. Τα οποία (στο παραπάνω παράδειγμα) ξοδεύονται ως εξής:

• 3.000 ευρώ για το γραφείο.
• 6.080 ευρώ για τις εισφορές (το 38% των 16.000 ευρώ).
• 2.580 ευρώ για φόρο 26%.
• 600 ευρώ τέλος επιτηδεύματος.
• 6.400 ευρώ δαπάνες διαβίωσης (κατώτατο όριο).

Έτσι, ο συνδυασμός των ασφαλιστικών εισφορών (38% με ελάχιστες ετήσιες εισφορές 2.700 ευρώ) και του νέου φορολογικού (26% από το πρώτο ευρώ προπληρωμένα) σημαίνει:

• Για όσους δικηγόρους έχουν μηδενικά ή χαμηλά εισοδήματα: ζωή κάτω από τα όρια της φτώχειας, συνέχιση αδυναμίας πληρωμής εισφορών και συσσώρευση χρέους που σε κάποιο σημείο θα μας ωθήσει έξω από το επάγγελμα.
• Για δικηγόρους από 13.000-20.000 ευρώ: ζωή στα όρια της φτώχειας, βράσιμο στο ζουμί τους και μειωμένη σύνταξη στο τέλος του επαγγέλματος, με προϋπόθεση την πληρωμή αυξημένων εισφορών (4.500 έως 7.000 ευρώ ετησίως).
• Για δικηγόρους πάνω από 20.000 ευρώ, δυνατότητα να παραμείνουν στο επάγγελμα, σε συνθήκες συγκέντρωσης της δικηγορικής ύλης. Πρόκειται δηλαδή για μία βίαιη διαδικασία ρευστοποίησης της πλειοψηφίας του δικηγορικού σώματος και οριστικού κλεισίματος του επαγγέλματος προς όφελος των μεγάλων δικηγορικών γραφείων και εταιρειών.

Και οι Σύλλογοι;

Οι ηγεσίες των Συλλόγων μας είναι φαινομενικά “στα κάγκελα”. Ο λόγος βέβαια δεν είναι απλά γιατί “πλήττεται η δικηγορία”. Η οριακή κατάσταση στην οποία έχουμε φτάσει εκκολάπτεται χρόνια τώρα με σειρά μέτρων (ΦΠΑ, “απελευθέρωση” επαγγέλματος, αύξηση ασφαλιστικών εισφορών, κατάργηση κατώτατων αμοιβών, διάλυση δομών υγείας του Ταμείου μας, κλπ) στα οποία οι ηγεσίες των ΔΣ των μεγάλων Συλλόγων (Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη) ουσιαστικά συναίνεσαν, σαμποτάροντας ενεργητικά κάθε απόπειρα να εκδηλωθεί μαζικό κίνημα (βλέπε αγώνες 2010 για ΦΠΑ και 2012 για την “απελευθέρωση”).

Στην ουσία οι ηγεσίες των μεγάλων Δικηγορικών Συλλόγων έχουν διαφορετικά ταξικά συμφέροντα από τη μεγάλη πλειοψηφία του δικηγορικού σώματος. Και αν σήμερα αντιδρούν είναι γιατί, για πρώτη φορά, η σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών με το ετήσιο εισόδημα αυξάνει τις εισφορές για τους ίδιους τους Συμβούλους των Διοικητικών Συμβουλίων και για τα ευπορότερα κοινωνικά στρώματα από τα οποία προέρχονται και τα οποία εκφράζουν. Σύμφωνα με τις φορολογικές δηλώσεις του έτους 2015, η μεγάλη πλειοψηφία των ελεύθερων επαγγελματιών (και ανάλογη είναι η εικόνα στο σώμα των δικηγόρων) δηλώνουν εισοδήματα κάτω των 10.000 ευρώ. Είναι προφανές ότι η δεδομένη φοροδιαφυγή απέναντι σε ένα κράτος που διεκδικεί τον ρόλο του συνεταίρου στα γραφεία μας υποεκτιμά τα πραγματικά εισοδήματα: όμως, η δυνατότητα φοροδιαφυγής είναι πολύ μικρότερη στον πάτο της πυραμίδας από ο,τι στην κορυφή της. Για την πλειοψηφία των συναδελφων, που δηλώνουν εισόδημα μέχρι 10.000 ευρώ, τα πραγματικά τους έσοδα δεν είναι πολύ μεγαλύτερα. Αυτό εξηγεί την πραγματική αδυναμία πληρωμής των ασφαλιστικών εισφορών της πλειοψηφίας των συναδέλφων. Η ηγεσία της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων νιώθει για πρώτη φορά το αδιέξοδο που εμείς βιώνουμε εδώ και πολλά χρόνια.

Να πάρουμε τον αγώνα στα χέρια μας

Για το λόγο αυτό δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τον αγώνα στις υπάρχουσες ηγεσίες και τη χρεωκοπημένη μορφή του συνδικαλισμού της “εξαίρεσης” στον οποίο επιδόθηκαν όλα αυτά τα χρόνια. Η καθολική αποχή διαρκείας πρέπει να σταθεί η ΕΥΚΑΙΡΙΑ προκειμένου να βγουν στο προσκήνιο οι ανάγκες και τα αιτήματα της μεγάλης μάζας των μαχόμενων δικηγόρων, είτε είναι ελεύθεροι είτε μισθωτοί είτε μπλοκάκηδες.

Γι΄αυτό χρειαζόμαστε Γενική Συνέλευση τώρα: για να εμφανιστεί συγκροτημένα αυτό το μπλοκ, να πάρει στα χέρια του τον αγώνα με συγκρότηση ανοιχτής επιτροπής, με σκοπό το συντονισμό της δράσης μας με τα υπόλοιπα επαγγέλματα και βέβαια τους εργαζόμενους που πλήττονται από τις διατάξεις του νέου ασφαλιστικού.

Με βασικό αίτημα να μην περάσει η ασφαλιστική μεταρρύθμιση της νομιμοποίησης της φτώχειας, να “ανακεφαλαιοποιηθεί” το ασφαλιστικό σύστημα – και όχι οι τράπεζες – από μια πολιτική φορολόγησης των κερδισμένων του Μνημονίου, να σπάσει συνολικά η πολιτικής της λιτότητας και των θυσιών “για να μείνουμε στο ευρώ και την ΕΕ”. Για μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση που θα ξεκινάει με την αποκατάσταση του εργατικού δικαίου, των συλλογικών συμβάσεων, της συνδικαλιστικής ελευθερίας στους χώρους δουλειάς.

Με έναν τέτοιο αγώνα, οι δικηγόροι θα κατορθώσουμε να ξανακερδίσουμε μέσα στην κοινωνία το κύρος του υπερασπιστή των δικαιωμάτων και των ελευθεριών και θα αξιώσουμε μια αξιοπρεπή πληρωμή για την εργασία μας και μια ανθρώπινη ζωή, στο επάγγελμα και στα γηρατειά. Αυτό τον αγώνα έχουμε να δώσουμε. Και είναι μονόδρομος να τον κερδίσουμε.

(14/1/2016)

(Το κείμενο σε pdf, εδώ). / https://d10xil.wordpress.com