Διάσκεψη υποκρισίας

Τι θα μπορούσε να περιμένει κανείς από μία διάσκεψη που σπονσοράρουν εταιρίες που μολύνουν το περιβάλλον; Ο λόγος για την 21η διάσκεψη για το κλίμα που έχει πλέον γίνει «θεσμός». Μία φορά το χρόνο μαζεύονται οι ηγέτες των ισχυρότερων κρατών του πλανήτη (συν μερικές δεκάδες ηγετών από τις υπόλοιπες χώρες) για να συμφωνήσουν ότι θα πρέπει να «δράσουν» για να αποτρέψουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Στην 21η διάσκεψη, που γίνεται αυτές τις μέρες στο Παρίσι και θα ολοκληρωθεί την Παρασκευή 11 Δεκέμβρη, οι σπόνσορες που φιγουράρουν είναι γνωστά ονόματα στη διεθνή καπιταλιστική πιάτσα. Ρενώ, BNP Paribas, Μισελέν, Λορεάλ, Καρφούρ κ.ά. μοστράρουν μεταξύ των δωρητών. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα (http://multinationales.org/IMG/pdf/abstract_uk.pdf), μόνο οι τέσσερις στους δέκα μεγαλύτερους σπόνσορες δημοσιεύουν στοιχεία για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Καμία από αυτές τις εταιρίες δεν έχει παρουσιάσει δείγματα αξιόλογων μειώσεων των εκπομπών αυτών.

Αυτή όμως είναι μία -και όχι η σημαντικότερη- πλευρά αυτής της διάσκεψης της οποίας τα συμπεράσματα θα μάθουμε όταν ολοκληρωθεί στις 11 Δεκέμβρη. Η άλλη, η σημαντικότερη, είναι ότι οι όποιες αποφάσεις στις οποίες θα καταλήξουν οι 180 χώρες που συμμετέχουν στη διάσκεψη δε θα έχουν πρακτική σημασία και θα βρίσκονται πολύ πίσω από τις απαιτήσεις για μια πραγματική παγκόσμια περιβαλλοντική πολιτική. Τι σημασία έχει αν οι ηγέτες που συμμετέχουν είναι περισσότεροι από ποτέ (150 έναντι 110 που ήταν στην Κοπεγχάγη το 2009), αν τελικά δεν πάρουν τις αποφάσεις που πρέπει; Πώς όμως να τις πάρουν, όταν η μείωση των εκπομπών ρύπων θα απαιτούσε να βάλουν χέρι στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες, κάτι που κανένας δεν πρόκειται να κάνει, όπως έχει αποδείξει η μέχρι σήμερα σύντομη ιστορία αυτών των διασκέψεων; Το μόνο που εδέησε να ψελλίσει ο Ομπάμα ήταν η «αναγκαιότητα» να υπάρξει δέσμευση για «διαφάνεια» ως προς τις διαδικασίες που γίνονται για να μειωθούν οι ρύποι και όχι δέσμευση για επίτευξη κάποιων στόχων!

Η «διαφάνεια» είναι ίσως η μόνη «δέσμευση» που έχει ευκαιρίες να αναγραφεί σε κάποιο κείμενο, έτσι ώστε ο «στόχος» που φιγουράρει στην ιστοσελίδα της διάσκεψης (http://www.cop21paris.org/about/cop21) για «νομικά δεσμευτική παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα», που θα προβλέπει μείωση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη (μέχρι το 2100) κατά 2 βαθμούς Κελσίου να γίνει «πράξη». Το μόνο που δεν πρόκειται να γίνει πράξη είναι ο καθορισμός συγκεκριμένων στόχων μείωσης των εκπομπών ρύπων, που δε φαίνεται να είναι καν στην ατζέντα της διάσκεψης.

Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς, από τη στιγμή που οι ΗΠΑ δε θέλησαν ποτέ να επικυρώσουν το πρωτόκολλο του Κιότο, που έθετε στόχο μείωσης των εκπομπών CO2 κατά 5.2% από τα επίπεδα του 1990, ενώ ο μεγαλύτερος ρυπαντής στον κόσμο, η Κίνα, δε δεσμεύεται να μειώσει τους ρύπους σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Κιότο, αφού τότε θεωρούνταν αναπτυσσόμενη και όχι ανεπτυγμένη χώρα! Οι δύο αυτές χώρες μαζί παράγουν το 40% των ρύπων παγκόσμια! Σήμερα, φυσικά, ο στόχος του Κιότο μόνο σαν ανέκδοτο ακούγεται, καθώς οι εκπομπές έχουν αυξηθεί σε ποσοστό πάνω από 65% από τότε, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ινστιτούτου Global Carbon Project (βλ. http://www.globalcarbonproject.org/global/pdf/
LeQuere_2015_GlobalCarbonBudget2014.ESSD.pdf)!

Μετά από το μεγάλο φιάσκο της διάσκεψης της Κοπεγχάγης το 2009 (για το οποίο είχαμε γράψει αναλυτικό ρεπορτάζ βλ. http://www.eksegersi.gr/issue/582/Διεθνή/393.Φούσκα-η-«hopenhagen» και http://www.eksegersi.gr/issue/580/Περιβάλλον/538.«hopenhagen»-Διάσκεψη-για-το-κλίμα-ή-εμπόριο και http://www.eksegersi.gr/issue/581/Περιβάλλον/638.Διάσκεψη-για-το-κλίμα-ή-εμπόριο-ελπίδας-2), οι επόμενες διασκέψεις ήταν πολύ πιο χαμηλών προσδοκιών. Ποια ήταν όμως τα αποτελέσματά τους;

Πάρτε για παράδειγμα το «πράσινο ταμείο» (Green Climate Fund) που θεσπίστηκε το 2010 στη διεθνή διάσκεψη που έγινε στο Κανκούν του Μεξικού (ένα χρόνο μετά το φιάσκο της Κοπεγχάγης). Από τα 30 δισ. δολάρια  που «δεσμεύτηκαν» να δώσουν οι ανεπτυγμένες χώρες (ψίχουλα μπροστά στα τρισεκατομμύρια που δόθηκαν με τα πακέτα στήριξης στις μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις για να μην καταρρεύσουν), μόλις 10.2 δισ. υποσχέθηκαν ότι θα δώσουν στην περσινή διάσκεψη. Από αυτά, μόλις τα 5.9 δισ. δεσμεύτηκαν (με υπογραφές) μέχρι σήμερα να δώσουν 38 χώρες (μεταξύ των οποίων 8 ανεπτυγμένες). Οταν ούτε καν σε αυτό το επίπεδο, της χρηματοδότησης δηλαδή των δράσεων που αποφασίζουν, δεν είναι συνεπή τα κράτη που παίρνουν μέρος σε αυτές τις διασκέψεις, πώς μπορεί να περιμένει κανείς να πάρουν αποφάσεις που θα αλλάξουν εκ βάθρων την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής καταστροφής του πλανήτη;

Η τελευταία συνεχίζεται κανονικά, όπως εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς  από τα στοιχεία που παρουσιάζουμε (βλ. πίνακα 1 και σχήμα). Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αυξάνονται συνεχώς και μάλιστα παρά την οικονομική κρίση που περιόρισε τη βιομηχανική δραστηριότητα ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Τραγική ειρωνεία. Την ίδια στιγμή που γινόταν η διάσκεψη, το Πεκίνο βρισκόταν σε πορτοκαλί συναγερμό λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που ξεπέρασε πάνω από 24 φορές το ανώτατο όριο που έχει ορίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, με τους κατοίκους να κυκλοφορούν με μάσκες και την ορατότητα να περιορίζεται σε λίγες εκατοντάδες μέτρα!

http://www.eksegersi.gr