inred.gr Εναλλακτική ενημέρωση
Ζάχος Χριστοδουλόπουλος – Γλυκιά(;) μελαγχολία και προσμονή για αλλαγή. Σχέδια επί χάρτου, αυτοκριτική αλλά και προσπάθεια για κάτι διαφορετικό. Ρήξη και συνέχεια. Αποφάσεις που θέλουμε να υλοποιηθούν, όνειρα που επιμένουν. Η Πρωτοχρονιά τα συμπυκνώνει αλλά ταυτόχρονα αποτυπώνει την διαφορά των κυρίαρχων και των «από τα κάτω».
Την 1η Ιανουαρίου του 1959 ο Τσε με τον Φιντέλ μπαίνουν θριαμβευτικά στη στολισμένη Αβάνα, ενώ την ίδια ώρα οι Αμερικάνοι φυγαδεύουν αεροπορικώς τον δικτάτορα Μπατίστα και τους συνεργάτες του. Τα μάτια ολόκληρου του κόσμου στρέφονται στη Λατινική Αμερική και από τότε παραμένουν εκεί. Η δεκαετία του 60 αποτελεί ορόσημο αλλά και -την περίοδο της μεγάλης ξηρασίας στα χρόνια μετά την «κατάρρευση»- τη δεκαετία του ’90 που ο αντίπαλος φαντάζει ανίκητος, οι φλέβες της Λατινικής Αμερικής συνεχίζουν να πάλλονται, στέλνοντας ελπιδοφόρα σινιάλα.
Την Πρωτοχρονιά του 1994 τίθεται σε ισχύ η NAFTA (North American Free Trade Agreement), η συμφωνία ανάμεσα σε Καναδά-ΗΠΑ και Μεξικό που δημιουργεί μια ελεύθερη ζώνη εμπορίου παραδίδοντας ουσιαστικά τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του Μεξικό στα χέρια των αμερικάνικων και καναδικών πολυεθνικών. Το άρθρο 27 του Μεξικανικού Συντάγματος που αποτελούσε κατάκτηση της Μεξικάνικης Επανάστασης του 1917, προέβλεπε ότι η Γη των αυτοχθόνων φυλών δεν μπορεί να πουληθεί ή να τεθεί υπό εκμετάλλευση και ότι τα δικαιώματα των ιθαγενών στην γη που ζούσαν είναι αδιαμφισβήτητα. Ο πρωθυπουργός Κάρλος Σαλίνας ντε Κορτάρι υπογράφοντας την NAFTA, καταργεί το άρθρο 27 πουλώντας τη γη των ιθαγενών, την επαρχία Τσιάπας, μια περιοχή ιδιαίτερα πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου στις πολυεθνικές. Τα χρήματα επιστρέφουν στα χέρια της Αμερικάνικης κυβέρνησης για να αποπληρωθεί τμήμα του χρέους που με τους τόκους έχει φτάσει σε ύψος 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων!!
Την 1η Ιανουαρίου 1994 η φιέστα που έχει διοργανωθεί για την ισχύ της NAFTA θα ματαιωθεί επ’ αόριστον. Οι «από κάτω» δεν φαίνονται διατεθειμένοι να επιτρέψουν το μεγάλο φαγοπότι. Είναι από εκείνες τις στιγμές που η Ιστορία αλλάζει. Ξεκινάει στην επαρχία Τσιάπας η ένοπλη εξέγερση των Ζαπατίστας που θα αποτελέσει το σύμβολο μιας νέας αρχής αλλά και μιας συνέχειας των επαναστατικών κινημάτων. Ένας πόλεμος που όπως αναφέρουν οι Ζαπατίστας στην Πρώτη Διακήρυξη της Ζούγκλας Λακαντόνα «είναι το τελευταίο αλλά δίκαιο μέσο που μας έχει απομείνει αφού πλέον τα πολιτικά μέσα έχουν εξαντληθεί. Ένα τελευταίο μέσο κόντρα στην εκμετάλλευση και τον ρατσισμό και πάνω από όλα ένα τελευταίο μέσο κόντρα στη λήθη.»
Τα αιτήματα τους, τα ανεκπλήρωτα αιτήματα της Μεξικάνικης Επανάστασης. «Στέγη, δουλειά, γη, υγειονομική περίθαλψη, διατροφή, εκπαίδευση, ελευθερία, ανεξαρτησία, δικαιοσύνη, ειρήνη.»
Το αντάρτικο ουσιαστικά ξεκίνησε στις 17 Νοεμβρίου του 1983 από μια μικρή ομάδα ιθαγενών και μιγάδων, αντρών και γυναικών που εγκατέστησε τον πρώτο πυρήνα ανταρτοπολέμου στην ζούγκλα Λακαντόνα. Η αρχική ομάδα ήρθε σε επαφή με πολιτικοποιημένους αντιπροσώπους των ιθαγενών που συμφώνησαν ότι είναι απαραίτητος ο ένοπλος αγώνας και η συγκρότηση τακτικού στρατού.
Συγγνώμη για την ενόχληση αλλά πρόκειται για επανάσταση
Ο ελάχιστα προσκείμενος στους Ζαπατίστας, Κάρλος Τέγος Ντίας, αναφέρει μια σκηνή ανάμεσα στον Υποδιοικητή Μάρκος και μια ομάδα τουριστών που είχαν αποκλειστεί κατά την διάρκεια της κατάληψης της περιοχής από τους Ζαπατίστας.
«Κοντά στα περιστύλια, ένας άντρας που ξεχώριζε από τους άλλους με λευκή επιδερμίδα έκανε δηλώσεις στον τύπο. Έδειχνε ήσυχος σαν να μην κινδύνευε η ζωή του. Ήταν ντυμένος στα μαύρα, φορούσε μαύρη κουκούλα, είχε στο στήθος του σταυρωτά φισεκλίκια και κρατούσε ένα αυτόματο Ίνγκραμ, ελαφρύ και μικρό όπως τα Ούζι. Όσοι βρίσκονταν γύρω του άκουγαν τους ανθρώπους να τον αποκαλούν διοικητή ή υποδιοικητή. Ήταν χαρισματικός, μυστηριώδης, διεστραμμένος. Μια τουρίστρια τον κοίταξε με ανησυχία.
– Θα μας αφήσετε να φύγουμε? ρώτησε.
(Είχε κοινοποιηθεί στους τουρίστες ότι μπορούσαν να γυρίσουν στα σπίτια τους στις 2 Ιανουαρίου)
– Γιατί θέλετε να φύγετε? Ρώτησε ειρωνικά ο άντρας με την κουκούλα. Απολαύστε την πόλη.
Μερικοί τον ρώτησαν, φωνάζοντας αν μπορούσαν να πάνε με αυτοκίνητο στο Κανκούν. Όλοι ήθελαν να μιλήσουν συγχρόνως. Ένας ξεναγός που συνόδευε μια ομάδα τουριστών, είπε κάπως ενοχλημένος ότι έπρεπε να τους πάει στα ερείπια του Παλένκε. Ότι δεν μπορούσαν να περιμένουν άλλο. Ο Μάρκος έχασε τότε την υπομονή του αλλά όχι και το χιούμορ του:
«Ο δρόμος για το Παλένκε είναι κλειστός, είπε. Έχουμε καταλάβει το Οκοσίνκο. Συγγνώμη για την ενόχληση αλλά πρόκειται για επανάσταση»
Ο Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός των Ζαπατίστας κήρυξε τον πόλεμο στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Μεξικού, καταλαμβάνοντας εφτά πόλεις της επαρχίας Τσιάπας. Η Μεξικανική κυβέρνηση χτυπά με δολοφονική μανία τους άμαχους και τους υποστηρικτές τους στις επαναστατημένες κοινότητες, ακόμα και δύο ασθενοφόρα του Ερυθρού Σταυρού. Προσπαθεί μάταια να υποβαθμίσει τα γεγονότα και η αναπληρωτής γραμματέας της κυβέρνησης, Σοκόρο Ντιάς, ανακοινώνει ότι «οι συγκρούσεις είναι περιορισμένες και ότι οι ινδιάνοι είναι υποκινούμενοι από ξένους». Τις επόμενες μέρες οι μάχες συνεχίζονται και οι Ζαπατίστας πετυχαίνουν σημαντικές νίκες. Παράλληλα ο μεξικάνικος λαός πολύ γρήγορα ανταποκρίνεται στο κάλεσμα των Ζαπατίστας για συμπαράσταση και στις12 Ιανουαρίου πάνω από 100.000 διαδηλώνουν στους δρόμους του Μεξικού απαιτώντας να ικανοποιηθούν τα αιτήματα των εξεγερμένων ινδιάνων. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Σαλίνας, αναγκάζεται από την λαϊκή κατακραυγή να δηλώσει ότι «ο στρατός θα απαντήσει μόνο αν του επιτεθούν».
Ωστόσο, μετά από 24 ώρες ο στρατός εξαπολύει απρόκλητα μεγάλη επίθεση βομβαρδίζοντας την πόλη Οκοσίνγκο και ο πόλεμος γενικεύεται σε ολόκληρη την επαρχία Τσίαπας.
Στις 20 Φεβρουάριου, με τη συμμετοχή του επισκόπου Σάμουελ Ρούις Γκαρσία ως διαμεσολαβητή, ξεκινούν στο Σαν Κριστόμπαλ ντε λας Κάσας επαφές μεταξύ των επαναστατών και της κυβέρνησης. Συμμετέχουν 19 εκπρόσωποι των Ζαπατίστας. Απ’ αυτούς οι 18 είναι Ινδιάνοι και ο ένας μιγάς, ο οποίος έχει την στρατιωτική διοίκηση αλλά ακολουθεί τις πολιτικές εντολές των ινδιάνικων κοινοτήτων. Ο άντρας αυτός ονομάζεται υποδιοικητής Μάρκος και γρήγορα γίνεται σύμβολο του αγώνα των Ζαπατίστας. Ο διάλογος τελειώνει στις 2 Μαρτίου και ο διοικητής Τάτσο, μέλος της Παράνομης Επαναστατικής Επιτροπής των ινδιάνων, εξηγεί ότι οι Ζαπατίστας συμμετείχαν στις συνομιλίες «για να εξηγήσουν ποιοι είναι και γιατί αγωνίζονται». Η πρόταση της κυβέρνησης και οι υποτιθέμενες δεσμεύσεις απορρίπτονται. Τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς και ενώ οι διαπραγματεύσεις έχουν διακοπεί παρουσιάζεται η Δεύτερη Διακήρυξη της ζούγκλας Λακαντόνα, στην οποία ανακοινώνεται η δημιουργία της Δημοκρατικής Εθνοσυνέλευσης με στόχο «την οργάνωση της έκφρασης του λαού, την υπεράσπιση της λαϊκής βούλησης… και την συνέχιση χωρίς σταμάτημα του αγώνα». Τον Αύγουστο δημιουργείται το πρώτο «Αγουασκαλιέντες», πολιτικός-πολιτισμικός χώρος για τη συνεύρεση των ανταρτών με την εθνική και διεθνή κοινότητα.
22 χρόνια οι Ζαπατίστας συνεχίζουν να αγωνίζονται. Μαζί τους και εκατομμύρια εξεγερμένοι σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Γιατί όπως σημείωσε ο υποδιοικητής Μάρκος τον Ιανουάριο του 1996: «Γιατί να μην βγάλουμε κάτι νέο από εκεί που έμεινε το παλιό; Τι έχουμε να χάσουμε; Τίποτα εκτός από το φόβο, τις ντροπές, τις τύψεις, τους εφιάλτες».
« Everything can change on a new years day
And everything changed on a new years day, c’mon»
Rage against the Machine “War within a breath”
